Fesih Sebeplerinde Risk ve Ön Kontrol

NASIL YAPILIR?


Fesih Sebeplerinde Risk Kontrolü Nasıl Yapılır?

Riskleri bilmek; 

  • Önlem almayı, düşünmeyi kolaylaştırır, 
  • Riski paylaştırmayı, azaltmayı, mümkün ise yansıtmayı hatta devretmeyi (sigorta ettirmek) düşünmeyi sağlar. 
  • Bildiğiniz risk hazır olduğunuz, plan yaptığınız ve en önemlisi içselleştirdiğiniz risktir. 
  • Riskler çoğu kez maddi/mali sonuçludur. Ancak bazı riskler bedensel zararlar(iş kazası, meslek hastalığı) doğurur. 
  • Riskler çoğu kez çatışma ve ihtilaf yaratır. 
  • Risklerin doğurduğu sonuçlar ile ilgili ihtilaflarda işverenin isbat yükü altında olması genel sonuçtur. 
  • İşyeri düzenini bozmak, iş ilişkisi barışını bozmak gibi bir özelliği de barındırır. Hal böyle  olunca; iş huzurunun genele yayılarak bozulması, çalışanların değer yargılarının, ön yargılarının etkilenmesi, verim ve performans üzerinde olumsuz etki, işverenin hiçbir zaman arzulamadığı sendikal örgütlenme ihtiyacı gibi sonuçları doğurur. 
  • Bazı riskler de iş ilişkisinin işçi tarafından sona erdirilmesi sonucunu doğurur. 


PROSEDÜR ADIMLARI

1. Tazminatlı-Geçerli-Haklı fesih konusunda;

  • Davranış, yetersizlik belgelendi mi? Tutanaklar, performans ölçümleri, savunmalar ve daha evvel verilmiş ihtar/lar mevcut mu? Fesih dışında bir yol mevcut mu? Görev değişikliği? Yer değişikliği yapılabilir mi? İkale imkanı var mı? Kullanılabilir mi? (ref. geçerli sebeple fesih davranış/yetersizlik kontrol listesi)
  • İşletmesel nedenler ile geçerli fesihte; İşletmesel nedenler belgeli mi? İlgili departmanlar çalışma ve birlikte toplantı yapıp istihdamın azaltılmasını gerektiren işletmesel neden konusunda hemfikir oldular mı? Fesih son çare mi? İzinler, ücretsiz izin, kısmi çalışma  koşulları,fazla mesailerin azaltılması, iş şartlarını değiştirilmesi(kısmi çalışma, ücret azaltımı  gibi) teklif edildi mi? Öncelikle feshe istekliler tespit edildi mi? Bu konuda feshe isteklilerin tespitine ilişkin bildirimler yapıldı mı? Sosyal seçim ilkesi (özlük dosyası en olumsuz olan, kıdemi en az olan gibi) objektif kriterlere göre uygulandı mı? Tüm bu soruların cevaplarını içeren  araştırmalar, işyeri uygulamaları yazılı olarak özlük dosyalarında  mevcut mu?(ref. işletmesel sebeplerle fesih kontrol listesi)
  • Haklı sebeplerden birine giren hal tartışmasız tespit edildi mi? Savunma alındı mı? Daha evvel özlük dosyasına göre  yazılı bir disiplinsizliği mevcut mu? Eğer haklı sebebin birden fazla aktörü var ise kusur oranlarını tespit edecek  araştırmalar yeterince yapıldı mı?  Fesih son çare mi? Başkaca bir disiplin cezası verilebilir mi? İkale veya iş akdini  geçerli sebeple son erme imkanı var mı kullanılabilir mi? (ref. haklı sebeplerle fesih  kontrol listesi)

Sorularına cevap olacak yazılı belgelerin özlük dosyalarında varlığını kontrol ediniz. Bu soruların cevaplarından hayır olan var ise veya birden fazla soruya hayır cevabı vermiş iseniz bilmelisiniz ki yapılan fesih ile ilgili, geçersizlik ve işe iade  riski mevcuttur. Haklı sebeple  fesih yapılmış olmasına rağmen  şartları var ise   geçerli sebebe dönüştürülmesi veya işe  iade kararı verilmesi  ihtimali de yüksektir.

2. Bu nedenle bu soruların cevaplarını verdikten sonra yapacağınız feshi birkez daha düşünün,  gerekir ise bu kez disiplin cezası vermekle ya da fesih alternatifi olan başka bir yaptırımı uygulamakla yetinin. En azından daha az risk almış, feshin son çare ilkesine uyduğunuza dair özlük dosyasında en az bir delil  bırakmış olacaksınız.

3. Yine de, ille de fesih yapmak kararında iseniz, bilin ki riski yüksek bir  fesih uygulamaktasınız, açılması muhtemel bir işe  iade  davasını kazanma şansınız yüksek olmayacak. Zira  feshin sebebini ispat yükü işveren olarak sizde.

4. Ayrıca haksız veya geçersiz feshe dava açan bir işçi, bir kez avukata danışmış olacağı için, bu kez sizin risk olarak görmediğiniz hususlarda da eksiklikler ve  talepler ile karşılaşacaksınız. Örneğin fazla mesai, hafta tatili, ulusal bayram ve resmi tatiller ücreti, eğer ücretleri SGK ya tam olarak bildirmiyor iseniz SGK ya  ve vergi dairesine şikayet etmek konusunda bir tehdit/şantaj, işyeri uygulamalarına göre süreklilik arzetmese dahi ikramiye veya başkaca sosyal yardımlar gibi ücret eklerinin eksik ödendiği iddiası vs.

SONUÇ OLARAK GEÇERSİZ VEYA  HUKUKA AYKIRI FESHİN RİSKİ SADECE İŞE İADE DEĞİLDİR; YA DA HAKLI SEBEPLE FESHİN GEÇERLİ SEBEPLE  FESHE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ DEĞİLDİR. BU TÜR RİSKLİ FESİHLERDE  NORMALDE ÖRNEĞİN 5 OLAN FESİH MADDİ RİSKİ, BÖYLE BİR FESHE KARŞI AÇILAN DAVALARDA 20-25 E ÇIKACAKTIR.

Devamını Gör