İşverenin Çalışana Borç Vermesi

İşverenin Çalışana Borç Vermesi Nedir? Çalışana Borç Verirken Nelere Dikkat Edilmelidir?

İşverenin çalışana borç vermesi, çalışanın banka  yerine işverenden borç alması iş ilişkisinde sık karşılaşılan bir durumdur. 

Öncelikle eğer çalışan bankadan borç alabiliyor ise, kredi kullanabiliyor ise bunu yapmasını tavsiye etmek gerekir. 

İşveren bir banker değildir, ayrıca, hiçbir surette de  borç verdiği paraya faiz yürütemez, aksi takdirde kazanç sağlama amacı gütmüş olur ki, bu da Türk Ceza  Kanunu bakımından Tefecilik suçunu oluşturur. 

Çalışanına borç veren hiçbir işverenin tefeci olduğunu düşünmüyoruz, ne  var ki faiz talep edilmesi, durumu bu hale getirmekte ve istenilmeyen sonuçlara yol açabilmektedir. 

 İşveren çalışana döviz üzerinden de borç verebilir. Faiz yürütülmediği sürece, bu tür uygulamalarda sorun bulunmamaktadır. 

Uygulamada borç verildiği ve teminat senedi alındığı görülmektedir. Ancak, bu senedin tutarını ve verilen borç  miktarını gösteren bir sözleşme kullanılmamaktadır. Bu sözleşmenin kullanılmaması bahsettiğimiz faiz alınması iddiası riskini artırmaktadır. 

Çalışana borç vermek için uygulamada sık karşılaşılan bir durum da iş akdini feshetmek ve kıdem tazminatı ödemektir. 

Ancak, mevzuatta kıdem avansı diye bir hüküm ve uygulama bulunmamaktadır. Bu yönde yapılan uygulamaların tartışmalara yol açacağı, iş akdinin gerçek anlamda feshinde  kıdem ödenmiş sayılmayacağı, normal  olarak ve tüm  hesaplanan  hizmet süresini kapsayan kıdem tazminatından daha evvel ödenen kısmın mahsup edileceği ve uygulanacak faizin yasal faiz olacağını unutmayınız.  

Bu uygulamanın diğer bir sakıncası da, kıdemini alan çalışanın bir süre sonra işi bırakıp gidebileceği endişesi ile çalışana bir senet (bono) imzalatılması ve çalışan üzerinde bir baskı uygulanmaya çalışılmasıdır. İş akdi sona erdikten sonra bir yıl içinde anılan senedin baskı altında imzalandığı  ve geçersizliği iddia edilebilecektir.  

İş İlişkisi içinde borç alıp verme dışında çalışandan bu şekilde senetler alınması  olsa olsa,  çalışanın iş akdinin sona ermesinde ödemesi gerekecek kalemlere(eğitim bedeli, cezai şart) vs olabileceğinden, bu tür bonoların eğer iş sözleşmesinde bu hükümler de yok ise, bononun sadece borç verme için kullanılmış olması ihtimalini zaten yükseltmektedir. 

İşte hem borç vermiş hem kıdem tazminatı ödemiş olmanız zaten birbiriyle çelişen uygulamalar olacaktır. Uygulamanın çelişmemesi için de kıdem üzerinden borç verdiğiniz için kapıldığınız endişeyi kaldırmak adına yaptığınız senet uygulamasını çelişkisiz hale getirmek üzere bir kez daha aynı bedeli çalışana ödemiş görünmeniz bunun için bankadan ikinci kez yaptığınız ödemeyi gerçekte çalışana vermeyeceğiniz için, bu paranın  yeniden kayıt dışı bir şekilde işverene geri dönmesi veya patronun cebine kayıtdışı para ödenmesi gibi sonuçları da beraberinde getirmekte, cazip gibi görülebilmektedir. Ancak, alınan senet ve verilmediği halde verilmiş gibi gösterilen borç (bu bedel çoğu kez döviz gibi gösterilmektedir)  işveren ile çalışan arasında çıkabilecek ihtilaflarda açıklanması, ispatı ve açıklanması daha çok işverenden beklenecek uygulamalar olarak görülmektedir. 

Unutmayınız, genel kabul işçi zayıf taraftır, işçiyi korumak gerekir. İşçi aldığı borç karşılığında senet verebilir, bu senet bedelini de işten ayrılırken ödeyeceğim diyebilir. Ancak, işten ayrılma tarihi bilinmeyen bir işçinin, süresiz bir vade ile borç almış olması, hayatın olağan akışına aykırıdır.