İşveren Talebi ile Bireysel Ücretsiz İzin Prosedürü

İşverenin Talebi İle Bireysel Ücretsiz İzin Nedir?

Ekonomik sorunları olan işverenler aldıkları diğer önlemler yeterli olmadığı zaman, krizi aşmak için ya çekirdek kadrosu dışındaki personeli işten çıkararak ya da personele sırayla ücretsiz izin kullandırabilmektedir. Bu izin kullandırma şekli genellikle  toplu izin kullandırma ile  sonuçlanmaktadır. 

Bunun yanında bir de  belli bir  olaya özgü olarak, işveren sadece bir işçiye ücretsiz izin  vermek isteyebilmektedir. Örneğin, işçinin  bir talebi olmamakla birlikte işveren bir disiplin  soruşturmasının  yürütülmesi bakımından  işçiyi  soruşturma sürecinde ücretsiz izne  çıkarmayı teklif edebilir. İşçi bunu kabul etmediği  sürece ücretsiz izin uygulanamaz, ancak işveren yönetim hakkının kapsamında ücretli izne çıkarmak hakkına sahip olacağı için teklifi kabul görmediği  takdirde bunu ücretli izin şeklinde uygulamak hakkına sahip olacaktır. 

İş Kanununda Ücretsiz izinle ilgili herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır sadece bazı hükümlerde bireysel  bazen de toplu ücretli izin gerekçelerinden ve uygulamalarından  bahsedebilmektedir. 

Örneğin, 4857 sayılı İş Kanununun 56. maddesinde, yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren tarafından dört güne kadar ücretsiz izin verilmesi zorunlu kılınmıştır. Yine 74. maddedeki doğum sonrası ücretsiz analık izni kullanımı da bunlardan biridir. 

Ücretsiz izin uygulaması tarafların iradesini yansıttığı sürece yasal olmamakla birlikte akdidir ve geçerlidir, hukuka uygundur. 

İşçi ve işveren arasında yapılan hizmet akdinde veya işyerinde yapılan toplu iş sözleşmesinde ücretsiz izinle ilgili bir düzenleme yapılmış ise bu düzenlemeye uygun olarak ücretsiz izin hakkı kullanılabilecektir. 

İşverenlerin, işçinin isteği dışında ve tek taraflı olarak (hangi nedenle olursa olsun) ücretsiz izin kullandırması mümkün değildir. İşverenlerin, işçiyi isteği dışında ücretsiz izne göndermesinin iki sonucu doğacaktır;

Ya işçi işverenin bu isteğini kabul ederek ücretsiz izin kullanacak ve bu sürenin bitmesi halinde tekrar işyerinde çalışmaya devam edecektir.

Ya da, işçi ücretsiz izne çıkmayı kabul etmeyecektir. İşçilerin bir talebi olmaksızın, işveren tarafından tek taraflı olarak ücretsiz izne çıkarılması iş sözleşmesinin feshi anlamına geleceğinden ihbar ve kıdem tazminatı ödenmesi gerekecektir.

Bu nedenle işveren isteği ile ücretsiz izin kullandırmanın en önemli unsuru, işçinin serbest iradesi ile ücretsiz izne çıkmayı kabul  ettiğine  dair  yazılı muvafakatnamesidir.