Ücret Kesme Cezası Prosedürü
Ücret Kesme Cezası Nedir?
Ücret kesintisine ilişkin ceza, bir disiplin cezasıdır.
Ücret kesme cezasına ilişkin hüküm ve koşullar 4857 sayılı İş Kanununun “Ücret Kesme Cezası” başlıklı 38. maddesinde düzenlenmiştir.
4857 sayılı İş Kanununun bu maddesi hükmüyle kanun koyucu, bir disiplin cezası niteliğiyle de olsa işçi ücretinden kesinti yapılmasını belli kurallara bağlayarak ona koruma sağlamak istemektedir.
4857 sayılı Kanun md. 38’e göre ücret kesme cezasının uygulama koşulları şu şekilde sıralanabilir:
- İşveren, toplu sözleşme veya iş sözleşmelerinde gösterilmiş olan sebepler dışında işçiye ücret kesme cezası veremez.
- İşçi ücretlerinden ceza olarak yapılacak kesintilerin işçiye derhal sebepleriyle beraber bildirilmesi gerekir.
- İşçi ücretlerinden bu şekilde yapılacak kesintiler bir ayda iki gündelikten veya parça başına yahut yapılan iş miktarına göre verilen ücretlerde işçinin iki günlük kazancından fazla olamaz .
- Bu paralar işçilerin eğitimi ve sosyal hizmetleri için kullanılıp harcanmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı hesabına, Bakanlıkça belirtilecek Türkiye’de kurulu bulunan ve mevduat kabul etme yetkisini haiz bankalardan birine, kesildiği tarihten itibaren bir ay içinde yatırılır .
- İşveren, işyerinde bu paraların ayrı bir hesabını tutmaya mecburdur .
Ücret Kesintisi Cezasının İş Akdinde veya Toplu İş Sözleşmesinde Yer Alması Şartı
Ücret kesme cezası ve koşulları iş sözleşmesinde veya yazılı işyeri kurallarında yer almalıdır.
Toplu iş sözleşmesi olan işyerlerinde de bu husus toplu iş sözleşmesinde yer almalıdır.
İşçilere disiplin cezası verilebilmesinin bir diğer koşulu da bu cezanın kendi amacı ile sınırlı olmasıdır; işyerinin düzenini ve disiplinini sağlamak amacıyla disiplin cezası mahiyetinde bu ceza verilebilir.
Ücret Kesme Cezası İşlemleri Nasıl Yapılır?
1. Çalışana imzalatılan iş sözleşmesinde ya da işçinin üyesi olması yada dayanışma aidatı ödemek suretiyle tarafı olduğu toplu iş sözleşmesinde (TİS) hangi hallerde ücret kesme cezasının kesileceğinin açıkça düzenlenip düzenlenmediği, Personel işleri ile görevli birim tarafından kontrol edilir. Eğer iş sözleşmesi veya yazılı işyeri kurallarında ücret kesme cezasına dair bir düzenleme yok ise bu cezanın uygulanması risk taşır. O nedenle uygulamayı gerçekleştirmemenizi öneririz.
2. İşçiye bir disiplin cezası olan ücret kesme cezası uygulanmadan önce, özellikle de işçinin TİS hükümlerinden yararlanıp yararlanmadığı da gözetilerek duruma göre işveren veya bu konuda yetkili olan kurulca (genelde disiplin kurulu adını taşır) işçiye isnat yapılıp savunması istenmeli, daha sonra yapılacak değerlendirme sonucuna göre ceza tayin edilmeli veya edilmemelidir. TİS’nden faydalanan işçiler yönünden TİS Disiplin Yönetmeliği’nde ön görülen usuli adımlara riayet edilmelidir.
3. İş sözleşmesi ya da TİS’nde belirtilen nedenlerden biri gerçekleştiğinde, yapılacak kesinti Personel işleri ile görevli birim tarafından çalışana derhal ve sebepleri ile yazılı olarak bildirilir. ( Ref. Disiplin Bildirimleri Prosedürü, Tebligat Yapma Prosedürü; Ceza Bildirimleri)
Çalışanın ücretinden yapılacak kesintilerin bir ayda iki gündelikten veya parça başına yahut yapılan iş miktarına göre verilen ücretlerin çalışanın iki günlük kazancından, TİS’nden yararlanan işçi yönünden ise TİS ceza cetvelinde belirtilen eyleme karşılık gelen miktardan fazla olmamasına dikkat ediniz.
4 .Çalışan ücretlerinden ceza olarak kesilen paraları çalışanın eğitimi ve sosyal hizmetleri için kullanılıp harcanmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın T.C. Ziraat Bankası Ankara Merkez Şubesi'ndeki 38775369/5005 numaralı hesabına kesildiği tarihten itibaren bir ay içinde Personel işleri ile ilgili amir tarafından yatırılması sağlanır. Bu nedenle işyerinde bu paraların ayrı bir hesabını tutmanız gerekmektedir.
Ücret Kesme Cezası Prosedürü
Mevzuat
Ücret kesme cezası
Madde 38 - İşveren toplu sözleşme veya iş sözleşmelerinde gösterilmiş olan sebepler dışında işçiye ücret kesme cezası veremez.
İşçi ücretlerinden ceza olarak yapılacak kesintilerin işçiye derhal sebepleriyle beraber bildirilmesi gerekir. İşçi ücretlerinden bu yolda yapılacak kesintiler bir ayda iki gündelikten veya parça başına yahut yapılan iş miktarına göre verilen ücretlerde işçinin iki günlük kazancından fazla olamaz.
Bu paralar işçilerin eğitimi ve sosyal hizmetleri için kullanılıp harcanmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı hesabına Bakanlıkça belirtilecek Türkiye'de kurulu bulunan ve mevduat kabul etme yetkisini haiz bankalardan birine, kesildiği tarihten itibaren bir ay içinde yatırılır. Her işveren işyerinde bu paraların ayrı bir hesabını tutmaya mecburdur. Birikmiş bulunan ceza paralarının nerelere ve ne kadar verileceği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanının başkanlık edeceği ve işçi temsilcilerinin de katılacağı bir kurul tarafından karara bağlanır. Bu kurulun kimlerden teşekkül edeceği, nasıl ve hangi esaslara göre çalışacağı çıkarılacak bir yönetmelikte gösterilir.