Sır Saklama ve Rekabet Etmeme Sözleşmesi Yapma
Sır Saklama ve Rekabet Etmeme Sözleşmesi Nedir? Yaparken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Sır Saklama (non disclosure) sözleşmesinden bahsedebilmek için, öncelikle bir sır olması ve bu sırrın ne olduğunun Şirket tarafından belirlenmiş olması gerekir. Bu sır fikri mülkiyete konu bir endüstriyel sır, yönetimsel organizasyonel sır şeklindeki bir ticari know-how, müşteri portföyü ve bilgileri, maliyetler, satış fiyatları gibi mali konular olabilir.
Rekabet Etmeme de sır saklamak gibi olumsuz bir yükümlülüktür (non compete). Dünyanın artık küresel bir pazar haline geldiği, sınırların fiili anlamda olmasa da erişim kolaylığı anlamında ortadan kalktığı, özellikle aynı ülke, bölge içinde rekabetin çok kolay hale geldiği makro ekonomik bir gerçekliktir. İşte bu ortamda, özellikle Şirket sırlarına hakim olabilecek üst düzey yöneticiler(çalışanlar) her bir ticari organizasyon bakımından potansiyel ve müstakbel bir rakip olarak görülebilmektedir. Şirket sırları ve kolay rekabet yanyana geldiğinde, kolay ve haksız yoldan, edinilen şirket sırları ile haksız rekabete girişmek, haksız kazanç elde etmek ve şirkete pazar kaybettirmek çok kolaydır.
İşte bu iki kapsamda işverenlerin sır saklama ve rekabet yasağı sözleşmelerine ihtiyacı vardır.
Sır Saklama ve Rekabet Etmeme Sözleşmesi Nasıl Yapılır?
Sır Saklama ve Rekabet Etmeme iki ayrı konu gibi görünse de aslında bir bütündür. Ancak çalışanın görev ve statüsüne göre her çalışan için bu sözleşmelere ihtiyaç olup olmadığı değişebilecektir hatta sözleşmelerden yalnızca birinin yapılması (genellikle sır saklama sözleşmesi) tercih edilebilecektir.
1. Çalışanın görev ve pozisyonu bakımından şirket sırlarına vakıf olup olamayacağına karar vererek bir sır saklama sözleşmesi, rekabet yasağı sözleşmesi gerekip gerekmeyeceğine karar veriniz. Rekabet yasağı sözleşmesi gerekmese de sır saklama sözleşmesini her düzeydeki çalışan için yapmayı tercih edebileceğinizi, bu sözleşmenin yalnız başına en azından şirket ile ilgili dedikoduyu psikolojik anlamda engelleyeceğini düşünebilirsiniz.
2. İş İlişkisi başlarken, iş sözleşmesinin içinde veya ayrı sözleşmeler halinde işyerinize ve çalışanın görev ve statüsüne uygun sır saklama ve rekabet sözleşmelerini imzalatarak, özlük dosyasına takınız. (Örnekler, Rekabet Etmeme ve Sır Saklama Sözleşmeleri)
Bu sözleşmelerin iş sözleşmesi ile birlikte yapılabileceğini veya ayrıca yapılabileceğini, iş başlarken, işin devamı sırasında hatta iş akdi sona ererken dahi yapılabileceğini hatırlayınız.
Hatta karşılıklı bir sözleşme yapmak yerine, bunun çalışandan alınan bir taahhütname olabileceğini veya işveren tarafından yapılan ve çalışan tarafından imzalanan ve kabul edilen bir bildirim de olabileceğini unutmayınız.
3. İş ilişkisi başlarken bu sözleşmeleri yapmadıysanız ve iş akdi sırasında bu ihtiyacın doğduğunu düşünmekteyseniz, çalışana bu ihtiyacı açıkça bildirerek kendisini sözleşme yapmaya davet ediniz. Çalışan sözleşmeyi imzalar ise özlük dosyasına takınız. Eğer imzalamak istemez ise bu ihtiyacı ve gerekliliği yazılı bir bildirime dönüştürerek, durumun bir işletme gerekliliği olarak doğduğunu gerekçeleri ile açıklayarak sözleşmenin imzalanmasını; aksi halde işletmesel sebeple iş akdine son verileceğini açıkça yazınız(işletmesel bilginin korunması ihtiyacı, ekonomik ve ticari kaygıları açıklamak gerekir). (Ref. İşin Düzenlenmesine Yönelik Şahsi bildirimler, İşletme Gereklilikleri İle Fesih Örnekleri) Çalışana sırları açıklamanın, haksız rakebete girişecek davranışlarda bulunmanın cezai sonuçlarını da hatırlatınız ve cezai etkinin caydırıcı fonksiyonunu kullanınız.
4. İş ilişkisi sona ererken öncelikle bu sözleşmenin imzalanması ihtiyacını barışçıl bir şekilde anlatınız. Eğer iş akdi barışçıl bir tarz ile sona ermemiş ise bu yaklaşım olumlu sonuç vermeyecektir. O nedenle, gerekçelerinizi tam olarak açıklayarak ve sır oluşturan bilgilerden açıkça bahsederek, bu yasaklamayı noter yoluyla bildiriniz, bu bildirimde cezai sonuçları açıkça bildiriniz. (Ref. Tebligat Prosedürü, Örnekler, Sır Saklama ve Rekabet Yasağını Bildirme)