Kadın İşçi Çalıştırma Özellikler

Kadın İşçi Çalıştırma Nasıl Yapılır?

KADIN İŞÇİ çalıştırılacağı hakkında personel işleri ile görevli birime talimat verilmesi ile prosedür başlar;

ÖN HAZIRLIKLAR;

Öncelikle eşitlik ilkesinin  cinsiyet bakımından eşitliği de kapsadığı, aynı işyerinde çalışan kadın işçiler ile erkek işçiler arasından cinsiyet sebepli  herhangi bir ayrım yapılmasına olanak tanımadığını hatırlamak gerekir. Ne var ki; özellikle yasalarda kadın işçilere özgü bir kısım farklı düzenlemeler olduğu da açık olup bunun eşitlik ilkesini zedeleyen bir tarafı olmadığı gibi tam tersine bu tür düzenlenmelerin  farklılıkların eşitlenmesi anlayışına hizmet ettiğini unutmamak gerekir. Ayrıca, işverenin iş akdi kurup kurmamakla ilgili olarak da işyerinin teamül ve durumunu, işyerinin bulunduğu sosyo ekonomik çevreyi ve fiili koşulları dikkate alması da yine eşitlik ilkesini zedeleyici bir durum olmayacaktır. Eşitliğin daha çok iş akdi kurulduktan sonra eşit işlem ve ayrımcılık yasağı şeklinde önem taşıdığını söylemek mümkündür. 

Bu nedenle; 

• İşçinin kadın işçi çalıştırmaya elverişli olduğundan emin olunuz. Bazı işyerlerinde yasal olarak kadın işçi çalıştırılması yasaklanmıştır. Bununla birlikte yasaklı iş kollarından olmasanız dahi, ülkemizin sosyal kültürünü dikkate alarak işyerinizin fiilen de kadın işçi çalıştırmaya elverişli olduğundan emin olunuz. 
• İşyeri teamülleri, politikası, işyeri düzeni, çalışma saatleri, vardiya düzeni gibi işyerine özgü özellikleri yeniden gözden geçirerek işyerinizin kadın işçi çalıştırmak konusundaki tutumunun pozitif olduğundan birkez daha emin olunuz. 

Bu iki sorunun cevabı olumsuz ise bu takdirde kadın işçi istihdam etmekle ilgili sorun yaşayacağınızı bilerek kararınızı gözden geçiriniz ve hatta yasaklı hallerde  kadın işçi alamayacağınızdan bu düşüncenizi uygulamaya koymayınız. 

İŞE GİRİŞ İŞLEMLERİ  

 1. Eğer ilk defa işyerinizde başlayacak bir aday ise İşe Giriş özlük Dosyası Kontrol Listesi nde yer alan evrakıpersonelden isteyiniz ve işe başlamadan evvel tüm evrakın tamamlanması gerektiğini hatırlatınız.O nedenle cümlenin başındaki italik parantez içi açıklamasını dikkate alınız. 

2. İşyerinde hazırlanacak olan personelin görev ve pozisyonuna uygun iş sözleşmesi ni hazırlayınız, sözleşmenin aday tarafından imzalanmasını sağlayınız. Uygun iş sözleşmesi örneğini örnekler arasından seçebilirsiniz. 

İş sözleşmesinde; işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, günlük çalışma süresi, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alır.

3. (İlk kez işyerinizde başlayacak olan aday için) işyerince düzenlenmiş, işyeri yönetmeliği ni personele bildiriniz.(yoksa bir sonraki adıma geçiniz)

 4. (İlk kez işyerinizde başlayacak olan aday için)  İşyerince düzenlenmiş disiplin yönetmeliği ni personele bildiriniz. (yoksa bir sonraki adıma geçiniz)

5. (İlk kez işyerinizde başlayacak olan aday için) İşyerince düzenlenmiş ve iş gereçlerini, makinalarını, malzemelerini ev veya işin yerine getirildiği işyeri dışı ortamlarda kullanmaya yönelik iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliği eğitimi veriniz/verdiriniz ve konuyla ilgili yönetmelik/talimatı personele bildiriniz. 

6. (İlk kez işyerinizde başlayacak olan aday için) İşyerince düzenlenmiş işyerine özgü bilgilere yönelik bilgi güvenliği yönetmeliği ni personele bildiriniz. (yoksa bir sonraki adıma geçiniz)

 7. (İlk kez işyerinizde başlayacak olan aday için)  Eğer işin yürütümü verilmesini zorunlu kılmakta ve vermekte iseniz İşyerince düzenlenmiş devir teslim zimmet tutanağı nı personele imzalatınız. (yoksa bir sonraki adıma geçiniz)

8. (İlk kez işyerinizde başlayacak olan aday için)  İşyerince düzenlenmiş izin yönetmeliği nı personele bildiriniz. (yoksa bir sonraki adıma geçiniz)

9. (İlk kez işyerinizde başlayacak olan aday için) İşyerince düzenlenmiş ücretin temlik edilmeyeceğine dair taahhütname yi personele bildiriniz.

10. (İlk kez işyerinizde başlayacak olan aday için) İşyerince düzenlenmiş  harcırah yönetmeliği ni personele bildiriniz. (yoksa bir sonraki adıma geçiniz)

11. İşyeri aracı zimmetlenen ve/veya şirket aracı kullanıcısı ise işyeri araç kullanma talimatı nı personele imzalatınız.

12. (İlk kez işyerinizde başlayacak olan aday için) Sözleşmenin imzalanmasından sonra işyerince düzenlenen SGK işe giriş bildirgesi düzenleyerek ve personel işe başlamadan önceki bir tarihte SGK’ya bildirim yapınız. (www.sgk.gov.tr elektronik adresi kullan)

13. Yürürlükte bulunan ve kadın çalışanları da ilgilendiren diğer yönetmelikler ve personelin görevi ile ilgili görev tanımı nı personele imzalatınız. İmzalatmak istediğiniz diğer yönetmelikleri ve oluşturacağınız görev tanımı için örneklerden yararlanınız. 

14. (İlk kez işyerinizde başlayacak olan aday için) Personelin işe başlatma sonrası gerekli bilgilendirmeleri ve işyeri oryantasyon eğitimi için ilgili bölüm sorumlularına bilgi veriniz ve eğitimlerin tamamlanmasını sağlayınız, oryantasyon eğitimi aldığını belirten belgeler i doldurunuz ve tanıklar huzurunda  imzalatınız.

 15. (İlk kez işyerinizde başlayacak olan aday için) İş sağlığı ve güvenliği eğitimi verilmesini sağlayınız ve eğitim evrakı nı  tanıklar huzurunda imzalatınız.

Mevzuat 

1- 4857 sayılı İş Kanunu :

Feshin geçerli sebebe dayandırılması

Madde  18 - Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan  işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. (Ek cümle: 10/9/2014-6552/2 md.) Yer altı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmaz.

Altı aylık kıdem hesabında bu Kanunun 66 ncı maddesindeki süreler dikkate alınır.

Özellikle aşağıdaki hususlar fesih için geçerli bir sebep oluşturmaz:

a) Sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışında veya işverenin rızası ile çalışma saatleri içinde sendikal faaliyetlere katılmak.

b) İşyeri sendika temsilciliği yapmak.

c) Mevzuattan veya sözleşmeden doğan haklarını takip veya yükümlülüklerini yerine getirmek için işveren aleyhine idari veya adli makamlara başvurmak veya bu hususta başlatılmış sürece katılmak. ⁽¹⁾

d) Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doğum, din, siyasi görüş ve benzeri nedenler.

e) 74 üncü maddede öngörülen ve kadın işçilerin çalıştırılmasının yasak olduğu sürelerde işe gelmemek.

f) Hastalık veya kaza nedeniyle 25 inci maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt bendinde öngörülen bekleme süresinde işe geçici devamsızlık.

İşçinin altı aylık kıdemi, aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde geçen süreler birleştirilerek hesap edilir. İşverenin aynı işkolunda birden fazla işyerinin bulunması halinde, işyerinde çalışan işçi sayısı, bu işyerlerinde çalışan toplam işçi sayısına göre belirlenir.

İşletmenin  bütününü sevk ve idare eden işveren vekili ve yardımcıları ile işyerinin bütününü sevk ve idare eden ve işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan işveren vekilleri hakkında  bu madde,  19 ve  21 inci maddeler  ile  25 inci  maddenin son fıkrası  uygulanmaz.

Yer ve su altında çalıştırma yasağı

 Madde 72 - Maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında çalışılacak işlerde onsekiz yaşını doldurmamış erkek ve her yaştaki kadınların çalıştırılması yasaktır.

Gece çalıştırma yasağı 

Madde 73 - Sanayie ait işlerde onsekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasaktır.

Onsekiz yaşını doldurmuş kadın işçilerin gece postalarında çalıştırılmasına ilişkin usul ve esaslar Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikte gösterilir.

Analık halinde çalışma ve süt izni 

Madde 74 - Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. (Ek cümle: 13/2/2011-6111/76 md.) Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır. (Ek cümleler: 29/1/2016-6663/22 md.) Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü hâlinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler babaya kullandırılır. Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hâli izni kullandırılır.

(Ek fıkra: 29/1/2016-6663/22 md.) Birinci fıkra uyarınca kullanılan doğum sonrası analık hâli izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri hâlinde birinci doğumda altmış gün, ikinci doğumda yüz yirmi gün, sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir. Çoğul doğum hâlinde bu sürelere otuzar gün eklenir. Çocuğun engelli doğması hâlinde bu süre üç yüz altmış gün olarak uygulanır. Bu fıkra hükümlerinden yararlanılan süre içerisinde süt iznine ilişkin hükümler uygulanmaz.

Yukarıda öngörülen süreler işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler hekim raporu ile belirtilir.

Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir.

Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, hamile kadın işçi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz.

İsteği halinde kadın işçiye, onaltı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde onsekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir. (Ek cümle: 29/1/2016-6663/22 md.) Bu izin, üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinme hâlinde eşlerden birine veya evlat edinene verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.

Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam birbuçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kulllanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.

(Ek fıkra: 29/1/2016-6663/22 md.) Bu madde hükümleri iş sözleşmesi ile çalışan ve bu Kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçi için uygulanır.

İşin düzenlenmesine ilişkin hükümlere aykırılık

Madde 104 - Bu Kanunun 63 üncü maddesinde ve bu maddede belirtilen yönetmelikte belirlenen çalışma sürelerine aykırı olarak işçilerini çalıştıran veya 68 inci maddesindeki ara dinlenmelerini bu maddeye göre uygulamayan veya işçileri 69 uncu maddesine aykırı olarak geceleri yedibuçuk saatten fazla çalıştıran; gece ve gündüz postalarını değiştirmeyen, 71 inci maddesi hükmüne ve bu maddenin son fıkrasında anılan yönetmelik hükümlerine aykırı hareket eden, 72 nci maddesi hükümlerine aykırı olarak bu maddede belirtilen yerlerde onsekiz yaşını doldurmamış erkek çocukları ve gençleri ve her yaştaki kadınları çalıştıran, 73 üncü maddesine aykırı olarak çocuk ve genç işçileri gece çalıştıran veya aynı maddede  anılan yönetmelik hükümlerine aykırı hareket eden 74 üncü maddesindeki hükme aykırı olarak doğumdan önceki ve sonraki sürelerde gebe veya doğum yapmış kadınları çalıştıran veya ücretsiz izin vermeyen, 75 inci maddesindeki işçi özlük dosyalarını düzenlemeyen, 76 ncı maddesinde belirtilen yönetmelik hükümlerine uymayan işveren veya işveren vekiline binikiyüz Türk Lirası idari para cezası verilir. ⁽²⁾

64 üncü (…) ⁽³⁾ maddede öngörülen hükümlere aykırı davranan işveren veya işveren vekiline bu durumda olan her işçi için ikiyüzyirmi Türk Lirası idari para cezası verilir. ⁽³⁾