Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemine Katılım Prosedürü
Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemine (BES) Katılım Nedir?
Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemine geçişlerde işletmenizde toplam çalışan sayısının önemi vardır. İlgili Kanun kademeli geçiş sistemini benimsemiştir;
İşveren Bazında Kademeli Geçiş Tarihleri
1000 ve üzeri çalışanı olan özel sektör şirketleri | 01 Ocak 2017 |
250-999 arası çalışanı olan özel sektör şirketleri ve kamu kuruluşları (genel ve özel bütçeli idareler) | 01 Nisan 2017 |
100-249 arası çalışanı olan özel sektör şirketleri | 01 Temmuz 2017 |
50-99 arası çalışanı olan özel sektör şirketleri, Mahalli idareler ve KİT’ler (Kamu İktisadi Teşebbüsü) | 01 Ocak 2018 |
10-49 arası çalışanı olan özel sektör şirketleri | 01 Temmuz 2018 |
5-9 arası çalışanı olan özel sektör şirketleri | 01 Ocak 2019 |
1. İşveren olarak, çalışanlarınızın zorunlu bireysel emeklilik sistemine dahil olma şartlarını taşıyıp taşımadıklarına bakmadan, işyerinizdeki tüm çalışan sayınızı dikkate almalısınız.
(45 yaş altı/ üstü çalışan sayısı, yerli/yabancı/yurtdışında çalışan, şubelerdeki ve/veya birden fazla işyeri noktasında çalışan ayrımı yapılmaksızın)
** Mevcut işyerinizde SGK’dan emekli ve 45 yaşın altında çalışan varsa otomatik katılım ile sisteme dahil etmelisiniz.
2. Bir defa zorunlu bireysel emeklilik kapsamına alınan işyerinizdeki çalışan sayınızda, kapsama alındıktan sonra gerçekleşen değişikliklerin dikkate alınmayacağını belirtmek isteriz.
Örneğin, 01.01.2017 tarihinde 1000 çalışanı olan bir işverenin, 2 ay sonra çalışan sayısı 998’e düşerse, bu işveren otomatik katılım sisteminde kalmaya devam edecektir.
3. Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemine aktarılacak katkı payı tutarı çalışanınızın prime esas kazanç ve emeklilik keseneği referans alınarak hesaplanacaktır. Çalışanınızın ücretinden yapılacak kesinti dışında ek katkı payı ödemesi yapılmayacaktır.
4. Çalışanınızın maaşı üzerinde bulunan haciz/nafaka gibi yasal kesintiler, (Maaşın %25’i düzeyinde) prime esas kazanç ve emeklilik keseneğini etkilemediği sürece, ödenecek katkı payı tutarını değiştirmeyecektir.
5. Çalışanlarınızın ücretinden kesilen katkı payları ücret ödeme gününü takip eden işgünü emeklilik şirketinin hesabına nakit olarak tarafınızdan ödenecektir.
5.1. Katkı payları çalışanlarınızın ücretinden kesinti yapılarak, sözleşmede belirlenen ücret ödeme günü öncesinde de, emeklilik şirketine ödenebilir.
5.2. Aynı çalışanınız için ilgili dönem içinde birden fazla tarihte ücret ödemesi yapmanız durumunda (İkramiye, bonus, maaş farkı vb.) söz konusu tutara denk gelen katkı payı tutarı, ilgili ödeme tarihinde veya en geç ücret ödeme gününü takip eden iş gününe kadar emeklilik şirketine iletiniz.
6. Çalışanınıza emeklilik planına dâhil olduğunun kendisine bildirildiği tarihten itibaren iki ay içinde sözleşmeden cayabileceğini bildiriniz. Cayma hâlinde, ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte on iş günü içinde Emeklilik Şirketi tarafından çalışanınıza iade edilecektir.
7. Bir işyerine bağlı zorunlu bireysel emeklilik planından ayrılan çalışanlar, işverenleri tarafından, halen şirkette çalışıyor olması ve 45 yaşını doldurmamış olması şartıyla otomatik olarak sisteme tekrar dâhil edilirler.
Emeklilik Gözetim Merkezi( EGM), mevcut verilere göre her takvim yılı sonunda, bir önceki takvim yılında bir işyerine bağlı emeklilik planından ayrılan çalışanlardan aynı işyerinde çalışmaya devam eden ve müteakip Nisan ayı sonu itibarıyla 45 yaşını doldurmayacak olanları tespit eder ve emeklilik şirketine bir ay içerisinde bildirir.
Emeklilik şirketi, EGM bildirimini izleyen ay sonuna kadar tespit edilen çalışanları ilgili işverenlere, sisteme tekrar dâhil edilmelerini teminen bildirir. İşveren olarak sizler, bildirimi izleyen ikinci ayın sonuna kadar söz konusu çalışanlarını sisteme dâhil edebilirsiniz.
8. Cayma/ayrılma işlemi gerçekleştirilen bir çalışanınızın, kendi talebi doğrultusunda, tekrar sisteme dâhil edilmesi mümkün değildir.
9. Bir emeklilik sözleşmesi bulunan çalışanınızın işyerinin değişmesi hâlinde, yeni işyerinde bir emeklilik planı var ise çalışanın birikimi ve sistemde kazandığı emekliliğe esas süresi yeni işyerindeki emeklilik sözleşmesine aktarılacaktır.
10. Çalışanınızın işyerinizde emeklilik planının bulunmaması hâlinde, talep ederse önceki işyerinde düzenlenmiş sözleşme kapsamında katkı payını ödemeye devam edebilir, talep etmezse emeklilik sözleşmesi sonlandırılır.
Çalışanınızın bu yöndeki talebini, işyeri değişikliğini izleyen ayın sonuna kadar size bildirmek zorundadır.
11. Çalışanınız işsiz kaldığında zorunlu bireysel emeklilik sistemi kapsamında emeklilik planına devam etmek isterse bu sözleşmeye ilişkin tasarrufta bulunma hakkı çalışanınızdadır. Çalışanınız kendi isteğiyle zorunlu bireysel emeklilik sözleşmesinin olduğu emeklilik şirketine ödemeleri kendisi yapabilir. (kredi kartı, banka hesabı vs kanalıyla).
12. İşverenin iflası durumunda çalışanın katkı payı, işverenin taraf olduğu 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu kapsamındaki haciz ve iflas yoluyla takip bakımından işçi alacağı niteliğinde imtiyazlı bir alacaktır.
13. İşverenlerin zorunlu bireysel emeklilik kapsamındaki yükümlülüklerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı denetler.
14. Anlaşma yaptığınız emeklilik şirketi ile sözleşme imzaladığınız tarihten itibaren en az 2 yıl süresince değiştiremezsiniz. Başka şirketten aktarımla düzenlenmiş sözleşmenin tekrar aktarıma konu olabilmesi için ise ilgili emeklilik şirketiyle en az 1 yıl çalışması gerekir.
15. İşveren olarak bu yükümlülüklere ve zorunlu bireysel emeklilik sistemi kapsamında yürürlüğe konacak mevzuata uymamanız halinde, her bir ihlal için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca 100-TL idari para cezası uygulanır.
16. İşveren olarak katkı payını emeklilik şirketine eksik, geç aktarmanız veya aktarmamanız durumunda, çalışanınızın birikiminde oluşan parasal kaybından sorumlu olacaksınız.
Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemine (BES) Katılım İşlemi Nasıl Yapılır?
İşveren olarak ilgili Kanun gereği Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemine dahil olacağınız Emeklilik Şirketini seçmeniz ile prosedür başlar. Önerimiz bu konuda yönetim organı kararı alınması ile sürece başlamanın faydalı olacağı yönündedir. (ref. İşletmesel Kararları Alma Prosedürü , örnek BES katılım kararı )
Ön Hazırlık :
1. İşveren olarak birlikte çalışacağınız Emeklilik Şirketinizi seçiniz. Emeklilik şirketi seçiminde, hizmet kalitesini, çalışanların taleplerini, çalışana sağlanan faydaları, fon işletim gideri kesintisi oranı ile emeklilik şirketinin ve ilgili fonların performansını dikkate almanızı öneririz.
Emeklilik Şirketi ile aranızda Zorunlu Bireysel Emeklilik Sözleşmesi imzalayınız. Sözleşme eki olarak istenen evrakları hazırlayınız.(İmza Sirküleri, Ticaret Sicil Gazetesi, Nüfus Cüzdanı Fotokopisi, vb) Bu sözleşmeler genel işlem şartları benzeri form tipi sözleşmelerdir. Bu sözleşmelerin içeriğine pek müdahale edilememektedir.
2. Sisteme dahil olacak Türk vatandaşı veya mavi kart sahibi, 45 yaşını doldurmamış çalışanlarınızı tespit edip, emeklilik şirketine bildiriniz.
2.1. Çalışanınızın size bağlı olarak tek bir hizmet akdi kapsamında birden fazla işyerinizde çalışması ve çalışanınıza tek bir ücret ödemeniz halinde, çalışanınızı tek bir zorunlu bireysel emeklilik planına dâhil etmelisiniz.
2.2. Çalışanınızın size bağlı olarak birden fazla işyerinizde çalışması ve her bir işyeri için çalışanınız ile ayrı ayrı hizmet akdi yapmış olması ve de her bir akit kapsamında ayrı ayrı ücret ödemeniz halinde, çalışanınızı her bir işyeriniz için zorunlu bireysel emeklilik planına ayrı ayrı dâhil etmeniz gerekmektedir.
2.3. Çalışanınızın size bağlı tek bir iş akdi kapsamında birden fazla işyerinizde çalışması ve çalışana her bir işyeri kapsamında ayrı ayrı ücret ödemeniz halinde, çalışanınızı her bir işyeriniz için emeklilik planına ayrı ayrı dahil etmeniz gerekmektedir.
2.4. Çalışanınızın birden fazla işvereni olması durumunda, Zorunlu Bireysel Emeklilik kapsamında yer alan her bir işvereni nezdinde Zorunlu Bireysel Emeklilik Sözleşmesi yapılması gerekmektedir.
2.5. Şirketler topluluğu veya holding niteliğinde olan yapılarda her bir işverenin ayrı tüzel kişilik olarak vergi kimlik kartı bazındaki çalışan sayısı dikkate alınarak zorunlu bireysel emeklilik sözleşmesi yapılmalıdır.
2.6. Aynı veya farklı lokasyonlarda birden fazla işyeri barındıran bir işveren iseniz, bütün işyerlerinizdeki çalışanların toplamı göz önünde bulundurulur ve tek bir çatı altında zorunlu bireysel emeklilik sistemine dahil etmeniz gerekmektedir.
3. Çalışanlarınıza Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemine dahil olacaklarını ve bu sistemde hangi fon (faizli/faizsiz) tercihinde bulunacaklarını kendilerine tebliğ ediniz.(örnek. Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemine Giriş Bildirimi.)
Çalışanınızın fon tercihinde bulunmaması halinde bu tercihi sizin yapacağınızı hatırlatınız. Her çalışanınızın ödeyeceği katkı payı tutarını ve fon tercihini bireysel emeklilik şirketine bildiriniz.
4. İşveren olarak her çalışanın SGK primine esas kazancının %3’ünü en geç çalışan ücretlerinin ödeme gününü takip eden iş günü, Emeklilik Şirketinin hesabına aktarmanız gerekmektedir. Zorunlu Bireysel Emeklilik kesintisi tutarını her ay bordrolarda göstermeniz gerektiğini belirtmek isteriz.
5. Gönüllülük esasına dayanan bu sistemde çalışanlarınızın sisteme dahil oldukları tarihten itibaren 2 ay içerisinde cayma haklarının bulunduğunu hatırlatınız.
Uygulama Adımları:
1. İşveren olarak zorunlu bireysel emeklilik sistemi için bir emeklilik şirketi ile sözleşme yapınız ve mevzuattaki kriterlere uygun çalışanlarınızı (Türk vatandaşı veya mavi kart sahibi, 45 yaşını doldurmamış, Kamu (4c) ve özel sektör (4a) çalışanları ve çalışmaya yeni başlayacak çalışanlar) sisteme dahil ediniz.
2. Sisteme giriş esnasında çalışanlarınızdan faizli/faizsiz fon tercihlerini alınız, tercihte bulunmayan çalışanlarınız için söz konusu tercihi siz yapınız. İşveren olarak çalışanın hangi fonu seçtiğini doğrudan emeklilik şirketine bildirmesi yönünde emeklilik şirketi ile yapacağınız sözleşmeye hüküm koyabileceğinizi hatırlatmak isteriz.
3. Çalışanınızın ödeyeceği katkı payı tutarını ve fon tercihini bireysel emeklilik şirketine bildiriniz. Her ay çalışanlarınızın maaşlarına istinaden kesilen katkı payı tutarını bildiren tahsilat dosyasını bireysel emeklilik şirketinin sistemine yüklemeniz gerektiğini muhasebe biriminize belirtmeniz/not ettirmeniz gerektiğini hatırlatmak isteriz.
4. Her ay çalışanlarınızın maaşlarından prime esas kazançlarının veya emeklilik keseneğine esas aylıklarının minimum %3’ü olmak kaydıyla kesinti yaparak, bu tutarı en geç çalışanların ücretinin ödeme gününü takip eden ilk iş günü emeklilik şirketine aktarınız. Çalışanlar, zorunlu bireysel emeklilik sistemi kapsamında, mevzuatta belirlenen oranın üzerinde bir oranda katkı payı kesilmesini her zaman işvereninden talep edebilir. Ancak bu taleplerin yazılı alınmasının gerektiğini unutmayınız.
5. İşveren olarak çalışanların sisteme aktarılan kesinti tutarlarını, bordrolara işleyiniz ve çalışanın imzasına sununuz. Evrakları düzenli olarak özlük dosyasında saklayınız.
Mevzuat
2- 09.11.2012 Resmi Gazete Tarihli Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelik
Çalışanların otomatik olarak bir emeklilik planına dâhil edilmesi
Ek Madde 2- (Ek: 10/8/2016-6740/1 md.)
(Değişik birinci cümle: 18/1/2017-6770/18 md.) Türk vatandaşı veya 29/5/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamında olup kırk beş yaşını doldurmamış olanlardan; 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre çalışmaya başlayanlar ile 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesi kapsamında kurulmuş olan sandıkların iştirakçisi olarak çalışmaya başlayanlar, işverenin bu Kanun hükümlerine göre düzenlediği bir emeklilik sözleşmesiyle emeklilik planına dâhil edilir. İşveren, çalışanını ancak otomatik katılım için emeklilik planı düzenleme konusunda Müsteşarlıkça uygun görülen şirketlerden birinin sunacağı emeklilik planına dâhil edebilir. Cumhurbaşkanı, bu madde uyarınca emeklilik planına dâhil edilecek işyerleri ile çalışanları ve bu kapsamdaki uygulama esaslarını belirlemeye yetkilidir.
Çalışan katkı payı, çalışanın 5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesi çerçevesinde belirlenen prime esas kazancının yüzde üçüne karşılık gelen tutardır. (Ek cümle: 18/1/2017-6770/18 md.) 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamında kurulmuş olan sandıkların iştirakçisi olan çalışanlar için bu çalışanların bağlı bulunduğu sandığa, katılım payı, kesenek veya diğer adlar altında ödediği tutarların hesaplanmasına esas kazancının yüzde üçüne karşılık gelen tutardır. Bu oranı iki katına kadar artırmaya, yüzde bire kadar azaltmaya veya katkı payına maktu limit getirmeye Cumhurbaşkanı yetkilidir. Bu tutar, en geç çalışanın ücretinin ödeme gününü takip eden iş günü, bu Kanun hükümleri uyarınca işveren tarafından şirkete aktarılır. İşveren bu madde uyarınca katkı payını zamanında şirkete aktarmaz veya geç aktarırsa çalışanın 5 inci maddedeki hesaplama yöntemi uyarınca varsa birikiminde oluşan parasal kaybından sorumludur. Çalışan, otomatik katılıma ilişkin emeklilik sözleşmesinde belirlenen tutardan daha yüksek bir tutarda kesinti yapılmasını işverenden talep edebilir.
Çalışan, emeklilik planına dâhil olduğunun kendisine bildirildiği tarihi müteakip iki ay içinde sözleşmeden cayabilir. (Ek cümle: 21/3/2018-7103/45 md.) Bu süreyi üç katına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir. Cayma hâlinde, ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte on iş günü içinde çalışana iade edilir. Şirket, cayma süresince ödenen katkı paylarının değer kaybetmemesini sağlayacak şekilde fon yönetiminden sorumludur. Cayma hakkını kullanmayan çalışan Müsteşarlıkça belirlenen hâllerde katkı payı ödemesine ara verilmesini talep edebilir.
(Mülga dördüncü fıkra: 21/3/2018-7103/45 md.)
Çalışan adına bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı payları üzerinden ek 1 inci maddedeki usul ve esaslara göre bu madde uyarınca ayrıca Devlet katkısı sağlanır. Çalışanın bu madde kapsamında cayma hakkını kullanmaması hâlinde, sisteme girişte bir defaya mahsus olmak üzere, ek 1 inci maddedeki Devlet katkısı hak etme ve ödeme koşuluna tabi olmak kaydıyla, bin Türk lirası tutarında ilave Devlet katkısı sağlanır. Cumhurbaşkanı, bu tutarı yarısına kadar artırmaya veya yarısına kadar azaltmaya yetkilidir. Emeklilik hakkının kullanılması hâlinde, hesabında bulunan birikimi en az on yıllık, yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana, birikiminin yüzde beşi karşılığı ek Devlet katkısı ödemesi yapılır. Bu madde hükmüne göre çalışan katkı payının takip ve tahsil sorumluluğu şirkete aittir. Müsteşarlık takip ve tahsil sorumluluğunun bu amaçla yetkilendirilecek bir kuruluşça yerine getirilmesine karar verebilir. Bankalar, Sosyal Güvenlik Kurumu, 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamındaki sandıklar ile bunların ilgili bulundukları kuruluşlar ve ilgili diğer kamu kurumları, çalışan katkı payının takip ve tahsili ile Devlet katkısının hesaplanması için ihtiyaç duyulan verileri, Müsteşarlıkça belirlenen usul ve esaslara göre emeklilik gözetim merkezi ile bu maddeye göre takip ve tahsil sorumluluğu ile yetkilendirilecek kuruluşa aktarır. Emeklilik gözetim merkezi ile bu maddeye göre yetkilendirilecek kuruluş, söz konusu verileri şirketler ile paylaşabilir. Bu verilerden kişisel nitelikte olanlar, veri sahibinin açık rızasının alınmasına gerek olmaksızın ilgili kuruluşlar arasında paylaşılabilir ve veri paylaşımı, kişisel verilerin korunmasına ilişkin mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmez.
Bu madde kapsamında sunulan emeklilik planları kapsamında şirketlerce 7 nci madde uyarınca fon işletim gideri kesintisi dışında başka bir kesinti yapılamaz. Çalışan katkı payı, işverenin taraf olduğu 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu kapsamındaki haciz ve iflas yoluyla takip bakımından işçi alacağı niteliğinde imtiyazlı bir alacaktır. İşverenler bu madde kapsamındaki yükümlülükleri bakımından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından denetlenir. İşverenin bu madde kapsamındaki yükümlülüklerine ve bu madde uyarınca yürürlüğe konulan düzenlemelere uymaması hâlinde, her bir ihlal için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yüz Türk lirası idari para cezası uygulanır.
(Değişik yedinci fıkra: 21/3/2018-7103/45 md.) Bakan, belirleyeceği esaslar dâhilinde, bu Kanun kapsamında sağlanan Devlet katkısının, ilgililerin hesaben takip edebilmesini sağlayacak şekilde taahhüt olarak hesaplanmasına, taahhüt olarak hesaplanan bu tutarların nemalandırılmasına ve ek 1 inci maddede belirtilen hak kazanma koşulları dikkate alınarak nemalarıyla birlikte ödenmesine karar vermeye; bu Kanun kapsamında sağlanan Devlet katkısının nemalandırılmasına, bin Türk lirası tutarındaki ilave Devlet katkısının yıllar itibarıyla yeniden değerlemesine ve ek devlet katkısının azami limiti ile iade edilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir. Bu Kanun uyarınca yapılacak bildirimler, Müsteşarlığın belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde güvenli elektronik iletişim araçları ile de yapılabilir.
Çalışanın işvereni aracılığıyla bir emeklilik planına dâhil olması, işveren tarafından şirket ve plan belirlenmesinde göz önünde bulundurulacak kriterler, katkı paylarının yatırıma yönlendirileceği fonlar, işverenin şirket ile yapacağı sözleşme, cayma hakkı, çalışanın işyerinin değişmesi hâlinde işverenin çalışanı bir emeklilik planına dâhil etmesi, işyeri değişikliğinde birikimin aktarılması, çalışma ilişkisi sona eren çalışanın talebi üzerine ilgili emeklilik planına ödeme yapması, ara verme, sistemden ayrılma, Devlet katkısının ödenmesi ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar Müsteşarlık tarafından belirlenir.
2- 09.11.2012 Resmi Gazete Tarihli Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelik :
Çalışanların İşverenleri Aracılığıyla Kanunun Ek 2 nci Maddesi Kapsamında Bireysel Emeklilik Sistemine Dâhil Edilmesi
İşvereni aracılığıyla sisteme dâhil edilecek çalışanlar
MADDE 22/B – (1) Çalışanlar, Kanunun Ek 2 nci maddesi hükmü çerçevesinde işverenin akdetmiş olduğu bir gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi kapsamında, ilgili emeklilik planına dâhil edilir. Birden fazla işveren ile iş akdi bulunan çalışanlar her bir işveren tarafından sunulan emeklilik planına ayrı ayrı dâhil edilir.
(2) (Değişik:RG-27/12/2018-30638) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) veya (c) bentlerinde yer almamakla beraber, 5510 sayılı Kanun ve ilgili diğer Kanunlar uyarınca, haklarında 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) veya (c) bentleri hükümleri uygulanan çalışanlar, bu Yönetmelik kapsamında bir emeklilik planına dâhil edilmez.
(3) (Değişik:RG-27/12/2018-30638) İşveren, ilgili döneme ait ödeme gününe kadar bireysel emeklilik hesabı açılmasına dair yatırım tercihine ilişkin bilgiler dâhil tüm bilgileri eksiksiz iletmekle yükümlüdür. Şirket iletilen bilgilere istinaden bireysel emeklilik hesabı açar ve çalışan adına otomatik katılım sertifikası oluşturur. Otomatik katılım sertifikası, varsa blokaj süresinin tamamlanmasını müteakip, katkı payı olarak yapılan ilk ödemenin şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihte yürürlüğe girer.
(4) İşveren, çalışanlarının sisteme dâhil edilmesine, katkı payı hesaplanması ve şirkete aktarılması ile bu Yönetmelik kapsamında diğer işlemlere ilişkin yetkili birimlerini veya yöneticilerini belirler.
İşverenin emeklilik sözleşmesi yapacağı şirketin belirlenmesinde dikkate alacağı kriterler
MADDE 22/C – (1) İşveren, şirket seçiminde hizmet kalitesini ve çalışana sağlanan avantajları dikkate alır. İşveren, şirket seçimi sebebiyle şirketten komisyon dâhil hiçbir şekilde maddi menfaat sağlayamayacağı gibi, şirket de işverene bu şekilde bir teklifte bulunamaz.
(2) İşveren, işyerindeki çalışanlarını farklı emeklilik planlarına dâhil edebilir .
(3) (Değişik ibare:RG-27/12/2018-30638) Bakanlık, aynı işverene bağlı olarak tek bir hizmet akdi veya birden fazla hizmet akdi kapsamında çalışanların emeklilik planlarına dâhil edilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
Katkı payının takip ve tahsili
MADDE 22/Ç – (1) Çalışanın ücretinden kesilmesine rağmen şirkete aktarılmayan (Değişik ibare:RG-27/12/2018-30638) eksik veya geç aktarılan bu bölüm hükümlerine tabi katkı payının ve varsa getirilerinin takip ve tahsilini Emeklilik Gözetim Merkezi yapar. Bu surette yapılan tahsilatlar çalışanın hesabına aktarılır ve bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesi hükümleri çerçevesinde şirket tarafından yatırıma yönlendirilir. (Değişik ibare:RG-27/12/2018-30638) Bakanlık, bu maddenin uygulanmasına ilişkin esasları belirler.
Emeklilik sözleşmesinin asgari içeriği
MADDE 22/D – (1) Bu bölüm kapsamındaki emeklilik sözleşmesinde tarafların hak ve yükümlülükleri yer alır, bu bölümün uygulanmasına esas olmak üzere ücret ödeme günü ve mutabakat süreci belirlenir, ilgililere yapılacak iade ve ödeme esasları, çalışana ait güncel verilerin tutulması ve ilgililere yapılacak bildirimlerin usulü belirlenir. Bu sözleşme ile şirket seçimi ve katkı payının işveren tarafından şirkete aktarılması hariç bu bölüm kapsamındaki yükümlülüklerin şirketlerce yerine getirilmesi kararlaştırılabilir.
(2) (Mülga:RG-27/12/2018-30638)
Cayma hakkı
MADDE 22/E – (1) İlgili emeklilik planına göre çalışanın ücretinden kesilmek suretiyle yapılan ilk katkı payının şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihi takip eden işgünü emeklilik planına dâhil edildiği şirket tarafından çalışana posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçları ile bildirilir. Çalışan, (Değişik ibare:RG-27/12/2018-30638) başlangıç dönemi içinde cayma hakkını kullanabilir. (Değişik ibare:RG-27/12/2018-30638) Başlangıç döneminden sonra da çalışan dilediği zaman sistemden ayrılabilir. Cayma talebi, çalışan tarafından posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçlarıyla ilgili emeklilik sözleşmesi hükümlerine göre işverene veya şirkete bildirilir. Cayma bildiriminin ulaşmasını müteakip on iş günü içinde ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte çalışana iade edilir. (Mülga cümle:RG-27/12/2018-30638)
(2) (Ek:RG-27/12/2018-30638) Cayma hakkını kullanmış olan çalışan, talep etmesi halinde, Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde sisteme dâhil edilir.
Çalışan katkı payı ve katkı payının işveren tarafından şirkete aktarılması
MADDE 22/F – (1) 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte 5434 sayılı Kanuna tabi iştirakçi iken, bu tarih itibarıyla 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamına alınanlar ile 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmış olup 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak yeniden çalışmaya başlayanlar için ödenecek katkı payı tutarı, Kanunun Ek 2 nci maddesi hükmü gereğince çıkarılan yönetmelik ile belirlenen oran esas alınarak emeklilik keseneğine esas aylık üzerinden hesaplanır ve bu tutarın altında katkı payı ödemesi yapılamaz. Bu Yönetmelikte, 5510 sayılı Kanundaki prime esas kazanca yapılan atıflar, bu kapsamdaki çalışanlar için 5434 sayılı Kanunda yer alan emeklilik keseneğine esas aylık olarak uygulanır. Sosyal güvenlik mevzuatına göre tanınan süre içinde ilgisine göre prime esas kazançta veya emeklilik keseneğine esas kazançta işveren tarafından değişiklik yapılması durumunda; eksik katkı payı ödemesi yapılmışsa münhasıran bu değişime bağlı farka tekabül eden ek katkı payı ödemesi bir sonraki dönem ücretinden kesilmek suretiyle yapılır, fazla katkı payı ödemesi yapılmışsa bir sonraki dönem mahsuplaşma sağlanacak şekilde ödeme yapılır.
(2) Birinci fıkra kapsamındaki sebepler harici durumlarda fazla katkı payı ödemesi yapılmışsa fazladan kesilen tutar (Değişik ibare:RG-27/12/2018-30638) Bakanlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde çalışana iade edilir.
(3) (Değişik:RG-27/12/2018-30638) Çalışan, birinci fıkrada belirlenenden daha yüksek bir oranda ödeme yapmak istediğini işverene bildirebilir. Bu şekilde katkı payı oranını artıran bir çalışan Kanunun ek 2 nci maddesi hükmü gereğince çıkarılan yönetmelik ile belirlenen oranın altında kalmamak kaydıyla katkı payı oranını işverenden talepte bulunarak azaltabilir.
(4) Katkı payı ücretten kesilmek suretiyle gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi kapsamında çalışan adına açılan bireysel emeklilik hesabına aktarılır. Bu hesaplara bu şekilde ödenen katkı payları, ek faydalar, birinci fıkra kapsamındaki ek katkı payı ödemeleri, bu kapsamdaki sözleşmelerden aktarım yoluyla gelen tutarlar veya gecikmeli veya hatalı işlemler kapsamında yapılan ödemeler dışında herhangi bir para girişi yapılamaz. Çalışanın işyerinden ayrılması ile yeni bir işyerinde çalışmaya başlaması ve yeni işyerinde çalışanlara sunulan bir emeklilik planı bulunmaması durumlarına mahsus olmak üzere katkı payı ödemeleri çalışan tarafından belirlenen yöntemle de yapılabilir.
(5) Bireysel emeklilik katkı payı kesintisinde 5510 ve 5434 sayılı Kanunun prime esas kazanç veya emeklilik keseneği ve kurum karşılığının tahsiline ilişkin hükümleri dikkate alınır. Çalışanların prime esas kazançlarını veya emeklilik keseneğini etkileyen her türlü sebep katkı payı kesintisinin hesaplanmasında dikkate alınır. 5510 ve 5434 sayılı Kanunda sayılan haller nedeniyle prime esas kazanç veya emeklilik keseneğine göre hesaplanan katkı payının oluşmaması durumunda madde 22/I hükümleri kapsamında ara verme kısıtları uygulanmaz.
(6) Katkı payı, en geç madde 22/D hükümleri kapsamında belirlenen ücret ödeme gününü takip eden işgünü, banka aracılığıyla şirketçe bildirilen tek bir hesaba aktarılır. Aylık işlemlerini (Değişik ibare:RG-27/12/2018-30638) Bakanlık Muhasebat ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü bilişim sistemleri üzerinden yürüten harcama birimlerinin katkı payları, şirketin aynı hesabına ödenir. Katkı payının, (Değişik ibare:RG-27/12/2018-30638) Bakanlık Muhasebat ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü bilişim sistemlerinin herhangi bir nedenle geçici olarak hizmet dışı kalması sonucu emeklilik sözleşmesinde belirlenen ödeme gününde şirkete ödenememesi halinde, (Değişik ibare:RG-27/12/2018-30638) Bakanlıkça da bu durumun teyit edilmesi halinde işverene veya muhasebe birimine herhangi bir sorumluluk yüklenemez.
(7) Ücret ödeme ve hesaplanmasına ilişkin diğer bilişim sistemlerinin de herhangi bir nedenle geçici olarak hizmet dışı kalması sonucu belirlenen ödeme gününde katkı payının şirkete ödenememesi halinde işverene herhangi bir sorumluluk yüklenemez.
(8) Katkı payı, şirket tarafından 9 uncu madde hükümleri çerçevesinde yatırıma yönlendirilir.
(9) (Değişik:RG-27/12/2018-30638) İşveren, hatalı tahsilat işlemlerini önleyici tedbirler almakla yükümlüdür. İşveren kaynaklı hatalar nedeniyle ortaya çıkan çalışan zararlarının giderilmesi ve hatalı tahsilata ilişkin her türlü masrafın Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar kapsamında karşılanması, işverenin sorumluluğundadır.
(10) (Değişik:RG-27/12/2018-30638) Bakanlık, bu madde çerçevesindeki usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
İşveren katkı payı
MADDE 22/G – (1) İşveren tercih etmesi durumunda 17 nci madde kapsamında çalışan ad ve hesabına katkı payı ödemesinde bulunabilir.
İş ortaklığı
MADDE 22/Ğ – (Başlığı ile Birlikte Değişik:RG-27/12/2018-30638)
(1) Çalışanın yatırım tercihine uygun fon sunumu başta olmak üzere şirket diğer şirketler ile iş ortaklığı kurabilir.
Çalışanın işyerinin değişmesi
MADDE 22/H – (Değişik:RG-27/12/2018-30638)
(1) Daha önce bu bölüm kapsamında bireysel emeklilik sistemine dâhil edilen bir çalışanın, kendisini emeklilik planına dâhil eden işverene bağlı farklı bir işyerinde çalışmaya başlaması veya hizmet akdinin sonlanarak başka bir işverene bağlı farklı bir işyerinde çalışmaya başlaması halleri, işyeri değişikliği olarak kabul edilir.
(2) İşyerinin değiştiği tarih itibarıyla sistemde bulunan bir çalışan, önceki işyerinde dâhil olduğu bireysel emeklilik planı kapsamındaki hesabına Bakanlıkça belirlenen tutarda katkı payı ödemeyi veya bu hesaptaki birikimi ile varsa ödenen devlet katkısının sistemde bulunan bu bölüm kapsamında açılmış olan başka bir sertifikaya aktarılmasını şirketten talep edebilir.
(3) Çalışanın ikinci fıkra kapsamında herhangi bir talepte bulunmaması halinde ilgili sertifika askıya alınır.
(4) Çalışan, ikinci fıkra kapsamında katkı payı ödemeye devam ettiği hesaptaki birikimi ile varsa ödenen devlet katkısının sistemde bulunan bu bölüm kapsamında açılmış başka bir sertifikasına aktarılmasını şirketten her zaman talep edebilir.
(5) Bu madde kapsamında yapılacak olan aktarımda; 12 nci maddede belirtilen şirkette kalma süresine ilişkin kısıtlamalar ve 11 inci maddede belirtilen plan değişikliği limiti uygulanmaz. Çalışanın sistemde kazandığı emekliliğe esas süresi ile devlet katkısının hak edilmesine esas süresi aktarılan sertifikada aynen korunur.
(6) Daha önce bireysel emeklilik sistemine dâhil edilen bir çalışanın işyeri değişikliği olmaksızın hizmet akdinin sonlanması halinde bu madde hükümleri kıyasen uygulanır.
(7) Bakanlık bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirler.
Ara verme
MADDE 22/I – (1)(Değişik:RG-27/12/2018-30638) Çalışan katkı payı ödemeye ara vermeyi talep edebilir. Başlangıç dönemi içinde ara verme talebinde bulunulamaz.
(2) Çalışanın ödemeye ara vermesi halinde bu Yönetmeliğin 21 inci maddesi kapsamında ara vermeye ilişkin olarak çalışanın birikiminden ek yönetim gideri kesintisi yapılamaz.
(3) Ara verme süresinin bitimini müteakip ücret üzerinden yapılan katkı payı kesintisine işveren tarafından devam edilir.
(4) Bu madde kapsamındaki ödemeye ara verme hakkı yalnızca çalışan tarafından kullanılabilir. Söz konusu hak işverene devredilemez.
(5) (Ek:RG-27/12/2018-30638) Bakanlık, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirler.
Fon dağılımı ve değişikliği
MADDE 22/İ – (Değişik:RG-27/12/2018-30638)
(1) Katkı payı başlangıç döneminde, ilgisine göre çalışan veya işverence tercih edilen başlangıç fonunda yatırıma yönlendirilir. Şirket, başlangıç döneminde ödenen katkı paylarının değer kaybetmemesini sağlayacak şekilde fon yönetiminden sorumludur.
(2) Çalışan, başlangıç döneminin tamamlanmasını müteakip başlangıç fonundan ayrılma talebinde bulunabilir. Başlangıç fonundan ayrılmayı talep eden çalışana, tercih etmesi halinde, 10 uncu madde hükümleri çerçevesinde sonucu bağlayıcı olmamak kaydıyla, şirket tarafından risk profil anketi sunulur ve çalışanın katkı payı ve birikimi çalışanın tercihi doğrultusunda yatırıma yönlendirilir. Bakanlık, risk profil anketinin asgari içeriğini, sunulma sıklığını ve zamanını belirler.
(3) Çalışanın, başlangıç döneminin tamamlanmasını müteakip başlangıç fonundan ayrılma talebinde bulunmaması halinde, ilgili sertifika sistemde bir yılını doldurana kadar, çalışanın katkı payı ve birikimi sisteme giriş aşamasındaki yatırım tercihine göre ilgili başlangıç fonunda yatırıma yönlendirilmeye devam eder. Bu şekilde sistemde bir yılını tamamlayan sertifikadaki çalışanın katkı payı ve birikimi, çalışanın sisteme giriş aşamasındaki yatırım tercihine göre ilgili standart fonda yatırıma yönlendirilir. Bu işlemler için, 10 uncu maddede yer alan bir yıl içinde yapılabilecek fon dağılım değişikliği limiti dikkate alınmaz.
(4) Çalışanın talep etmesi halinde, şirketin, sistemde kaldığı süre boyunca çalışana başlangıç fonunu sunması zorunludur.
(5) Fon dağılım değişikliği hakkı çalışana aittir, ancak çalışanın tercih etmesi halinde bu hak Kurul tarafından portföy yöneticiliği yapmak üzere yetkilendirilmiş portföy yönetim şirketlerine devredilebilir. Söz konusu talep ilgili portföy yönetim şirketine iletilmek üzere şirkete yapılır.
(6) Çalışanın fon dağılım değişikliğine ilişkin diğer işlemleri de 10 uncu madde hükümlerine tabidir.
(7) Şirketler tarafından emeklilik planlarında; Kanunun ek 2 nci ve geçici 2 nci maddeleri kapsamı dışında sunulan fonlar, ek 2 nci ve geçici 2 nci maddeleri kapsamında sunulamaz.
Emeklilik planı
MADDE 22/J – (1) Çalışana sunulacak planlar 8 inci madde kapsamındaki limite dâhil değildir. Bu kapsamdaki planlar, (Değişik ibare:RG-27/12/2018-30638) Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslara göre sunulur.
(2) Bu kapsamdaki plan değişiklikleri yalnızca işverenlerce yapılır. Çalışanlarca işyeri değişikliği veya faiz içeren veya faiz içermeyen yatırım aracı tercihi değişikliği harici plan değişikliği yapılamaz. İşverenlerce yapılan plan değişikliği işlemleri ile çalışanların yatırım tercihi değişikliği nedeniyle gerçekleştirdikleri plan değişiklikleri 11 inci madde hükümleri kapsamında gerçekleştirilir. Çalışanın işyeri değişikliği sebebiyle gerçekleştirilen plan değişikliklerinde 11 inci madde kapsamındaki bir yıl içinde yapılabilecek plan değişikliği limiti dikkate alınmaz.
Kesintiler
MADDE 22/K – (Değişik:RG-27/12/2018-30638)
(1) Bu bölüm kapsamında sunulan emeklilik planları çerçevesinde şirketlerce fon işletim gider kesintisi dışında başka bir kesinti yapılamaz. Tüm fonlar için azami yıllık fon işletim gider kesintisi oranı % 0,85 olarak uygulanır. Her durumda fon toplam gider kesintisi oranı, bu Yönetmeliğin “Ek-2 Azami Fon Toplam Gider Kesintisi Oranları” tablosunda belirtilen I. Grup emeklilik yatırım fonlarına uygulanacak azami yıllık kesinti oranını aşamaz.
(2) Başlangıç fonu hariç olmak üzere diğer yatırım seçenekleri için, performans eşiklerinin aşılması durumunda, Ek-5’te belirtilen usul ve esaslar dahilinde, ek fon işletim gider kesintisi yapılabilir.
(3) Ek 4’te tanımlanan fon toplam gider kesintisi iadesine ilişkin işlemler bu bölüm kapsamındaki sözleşmeler için uygulanmaz.
(4) Fon içtüzüğünde belirlenen günlük kesinti oranının aşılıp aşılmadığı şirket tarafından günlük olarak kontrol edilir. Şirket tarafından yapılan kontrolde fon içtüzüğünde günlük oranların günlük ortalama fon net varlık değerine göre birikimli bir şekilde hesaplanmış halinin aşıldığının tespiti halinde, aşan tutar fon birim pay fiyatına yansıtılacak şekilde günlük olarak fon kayıtlarına alınır. İlgili takvim yılının sonunda varsa fon içtüzüğünde belirlenen oranları aşan kısım ilgili dönemi takip eden beş iş günü içinde şirketçe fona iade edilir.
Fon danışma kurulu
MADDE 22/L – (1) Kanun kapsamında sunulacak fonların sayısı ve içeriği ile portföy yönetim şirketlerinin performans kriterleri hakkında istişari nitelikte değerlendirmelerde bulunmak üzere, (Değişik ibare:RG-27/12/2018-30638) Bakanlık, Kurul, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği, Türkiye Sermaye Piyasası Birliği temsilcilerini teşkil olunan danışma kurulu Müsteşarlığın talebi ve belirlediği gündeme göre toplanır.
Birikimin aktarımı
MADDE 22/M –(Değişik:RG-27/12/2018-30638)
(1) Bu Yönetmeliğin 22/H maddesi kapsamında gerçekleştirilen aktarım işlemleri hariç şirketler arası aktarım talebi yalnızca işverenlerce yapılabilir. Bakanlık bu madde çerçevesindeki aktarıma ilişkin usul ve esasları belirler.
Sistemden ayrılma ve emeklilik hakkının kullanılması
MADDE 22/N – (1) Çalışanın sistemden ayrılmaya ilişkin işlemleri 15 inci madde hükümleri kapsamında gerçekleştirilir.
(2) (Değişik:RG-27/12/2018-30638) Emeklilik hakkını kazanan bir çalışan, sözleşmelerinin birinden veya hesap birleştirmek suretiyle bu bölüm kapsamında açılan birden fazla sözleşmesinden bu hakkı kullanarak ayrılabilir. Çalışanın emeklilik hakkını kullanarak sistemden ayrılmayı talep etmesi halinde, bu talebe ilişkin tüm işlemler 16 ncı madde hükümleri kapsamında gerçekleştirilir.
(3) (Değişik:RG-27/12/2018-30638) Sistemden ayrılan çalışan, talep etmesi halinde, Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde sisteme dahil edilir.
Veri paylaşımı
MADDE 22/O –(Değişik:RG-27/12/2018-30638)
(1) Sosyal Güvenlik Kurumu, Bakanlık Muhasebat ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesi kapsamındaki sandıklar ve ilgili diğer kurum ve kuruluşlarla emeklilik gözetim merkezi arasında veri paylaşım protokolü imzalanabilir. Sistemde katkı paylarının ödenmesine ilişkin her türlü kontrol, bu protokollerden temin edilen verilerle sağlanır. Bu verilerin emeklilik gözetim merkezince şirketlerle paylaşılmasını gerektiren durumlarda bu verinin güvenliğinden ilgili şirket sorumludur.
Çalışana verilecek bilgi, belge ve formlar
MADDE 22/Ö –(Değişik:RG-27/12/2018-30638)
(1) Bu bölüm kapsamında çalışanlara sunulacak bilgi, belge, form ve yapılacak bildirimlere ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.