Yıllık İzin Hazırlıkları ve Programları Prosedürü
Yıllık İzin Hazırlıkları İşlemleri Nedir?
Yıllık izin, çalışanların dinlenmesi açısından sunulan bir haktır. Ayrıca iş sözleşmesi taraflarınca yerine getirilmesi bir sorumluluktur. Yıllık izinde, iş sözleşmesi, işyeri yazılı kuralları veya teamülleri ile işverenin uygun görmesi halinde, işçinin herhangi bir nedenle çalışmamasına rağmen ücretinin yıllık izinde olması nedeniyle tam olarak ödenmesi söz konusu olmaktadır.
İş Kanunu ve Yıllık İzin Yönetmeliği çerçevesinde tanımlanan, çalışanın vazgeçemeyeceği haklardan olan yıllık izinin her ne kadar zaman ve uzunluğuna işveren karar verecek olsa da, yıllık izin ile ilgili zorunluluklara uymamak hem çalışanın verimini düşüren, hem de işverenin idari para cezası almasına, yetkili makamlar tarafından eleştirilmesine neden olan bir özellik arz eder.
Yıllık izin hazırlıklarını aşağıdaki usuller ile yapılmasında fayda görmekteyiz.
BİREYSEL İZİN HAZIRLIKLARI VE PLANLAMA
- Çalışanın özlük dosyasına bakarak izin kullanma özelliklerini ve ihtiyaçlarını belirleyiniz. (örneğin ebeveyn çalışanların çocuklarına göre izin kullanmak istedikleri, izinleri birden çok parçaya bölmek istedikleri bir gerçektir. )
- İşyerinizin ve çalışanın ücretli ya da ücretsiz mazeret izni kullanılmasına elverişliliğini, yatkınlığını ölçünüz. Örneğin, işyeriniz yıllık izin dışında da çalışanın izin kullanması halinde iş akışı etkilenmeyecek bir iş kolunda mıdır? Çalışanınız ücretsiz izin kullanmak konusunda eğilimi nedir…gibi
- Bir önceki eğitim ve özelliklere göre çalışanın izninin bölünüp bölünemeyeceğini tespit ediniz. Mümkün ise bir parçası lok ve dinlenmeyi gerçekleştirecek şekilde ikiye veya üçe bölünüz. Daha fazla parçaya bölmek yasal olarak ve verim açısından sakıncalı olacağından bu durumu aşmaya yönelik strateji geliştirmeyiniz, geliştirebileceğinizi ima etmeyiniz.
- İznini kullanma dönemini hem verim ve düzen hem de çalışanın ihtiyacına göre tespit ediniz.
- Yıllık izin talebini yazılı olarak alınız, imzalı olmasına dikkat ediniz. Talep formunda iznini geçireceği adres, izinde iken çalışana ulaşabileceğiniz bir yakının telefonu gibi detay bilgileri talep ediniz.
- İlgili amiri ile birlikte İzne çıkacak çalışanın yokluğunda iş akışını kontrol altına alacak tedbirleri alınız, hazırlıkları yapınız. Uygun olmayan, iş akışını bozabilecek izin taleplerini uygun dönemlere aktarmaya özen gösteriniz ve dikkat ediniz.
- İzne çıkmadan çalışanın izin defterini imzalamış olduğuna dikkat ediniz, döndükten sonra imzalatırız rahatlığına düşmeyiniz.
- Çalışanın izne çıktığını muhasebe departmanına da bildiriniz.
TOPLU İZİN HAZIRLIKLARI VE PLANLAMA
Toplu izin kullandırmanın bir işyeri geleneği olması veya akut(ani) bir sebeple toplu izin kullandırma ihtiyacına binaen gelişebileceği, dikkate alınarak konunun yıllık izin yönetmeliği, işyeri yönetmeliği gibi şirket belgelerinde yer almasına dikkat ediniz. Ki, çalışanların işyeri uygulama ve kurallarına uygun bu yönde izin kullandırma talebinin işverenden gelebileceğine hazırlıklı olmaları, işyeri huzuru, disiplini ve verimlilik açısından bilmesini sağlanmış olsun..
Toplu izin kullanımında dahi işyerinin komple kapanamayacağı, kilit kadroların işyerinde kalacağı tabiidir.
- Toplu izin kullanımı kapsamındaki çalışanın özlük dosyalarına bakarak izin kullanma özelliklerini ve ihtiyaçlarını belirleyiniz ve iyiniyet kurallarına göre elbette işyeri kararı gereğince yapılacak bu uygulamanın bir infial uyandırmamasını gözetiniz. (örneğin ebeveyn çalışanların çocuklarına göre izin kullanmak istedikleri, izinleri birden çok parçaya bölmek istedikleri bir gerçektir. bu nedenle toplu izin süresini bu durumu dikkate alarak belirleyiniz. )
- İşyerinizin ve çalışanın ücretli ya da ücretsiz mazeret izni kullanılmasına elverişliliğini, yatkınlığını ölçünüz. Örneğin, işyeriniz yıllık izin dışında da çalışanın izin kullanması halinde iş akışı etkilenmeyecek bir iş kolunda mıdır? Çalışanınız ücretsiz izin kullanmak konusunda eğilimi nedir, toplu izin kullandırmaktaki amaç gelişigüzel zamanlarda izin kullanılmasını ve verim düşüklüğünü engellemek midir?…gibi
- Bir önceki eğitim ve özelliklere göre çalışanın izninin bölünüp bölünemeyeceğini tespit ediniz. Mümkün ise bir parçası blok ve dinlenmeyi gerçekleştirecek şekilde ikiye veya üçe bölünüz. Toplu izin kullanımın uzun parça bakımından söz konusu olabileceği açıktır.
- İznini kullanma dönemini hem işyeri ihtiyacı ve verim ve düzen hem de çalışanların alışkanlıklarına göre tespit ediniz.
- Yıllık izin kullandırma ile ilgili işletme kararı alınız. Bununla birlikte her çalışandan iznini geçireceği adres, izinde iken çalışana ulaşabileceğiniz bir yakının telefonu gibi detay bilgileri yazılı olarak talep ediniz.
- İlgili amirlerle birlikte toplu izin kullanımı sırasında olağanüstü bir olumsuz gelişme olup olmaması ihtimaline özen gösteriniz ve dikkat ediniz.
- İzne çıkmadan çalışanların izin defterini imzalamış olduğuna dikkat ediniz, döndükten sonra imzalatırız rahatlığına düşmeyiniz.
- Hangi çalışanların toplu izne çıktığını muhasebe departmanına da bildiriniz.
Yıllık İzin Hazırlıkları İşlemleri Nasıl Yapılır?
Yıllık izin çalışanın vazgeçemeyeceği haklardandır. Bu nedenle her ne kadar zaman ve uzunluğuna işveren karar verecek olmakla birlikte, yıllık izin ile ilgili zorunluluklara uymamak hem çalışanın verimini düşüren, hem de işverenin idari para cezası almasına, yetkili makamlar tarafından eleştirilmesine neden olan bir özellik arz eder.
Yıllık izin hazırlıklarını şu usuller ile yapmanızda, hukuka uygun ve faydalı bir uygulama bakımından fayda görmekteyiz.
BİREYSEL İZİN HAZIRLIKLARI VE PLANLAMA
Prosedür Adımları:
1. Çalışanın özlük dosyasına bakarak izin kullanma özelliklerini ve ihtiyaçlarını belirleyiniz. (örneğin ebeveyn çalışanların çocuklarına göre izin kullanmak istedikleri, izinleri birden çok parçaya bölmek istedikleri bir gerçektir. )
2. İşyerinizin ve çalışanın ücretli ya da ücretsiz mazeret izni kullanılmasına elverişliliğini, yatkınlığını ölçünüz. Örneğin, işyeriniz yıllık izin dışında da çalışanın izin kullanması halinde iş akışı etkilenmeyecek bir iş kolunda mıdır? Çalışanınız ücretsiz izin kullanmak konusunda eğilimi nedir…gibi
3. Önceki eğilim ve özelliklere göre çalışanın izninin bölünüp bölünemeyeceğini tespit ediniz. Mümkün ise bir parçası blok(10 günden fazla) ve dinlenmeyi gerçekleştirecek şekilde ikiye veya üçe bölünüz. Fazla parçaya bölmek artık yasal olarak mümkün olsa da verim açısından sakıncalı olacağından bu durumu aşmaya yönelik strateji geliştirmeyiniz, geliştirebileceğinizi ima etmeyiniz. Ancak personelin ve işyerinin özellikleri daha fazla parçalara bölünmesini gerekli kılmakta ise 10 günlük blok parçaya dikkat etmek yeterlidir.
4. İznini kullanma dönemini hem verim ve düzen hem de çalışanın ihtiyacına göre tespit ediniz.
5. Yıllık izin talebini yazılı olarak alınız, imzalı olmasına dikkat ediniz. Talep formunda iznini geçireceği adres, izinde iken çalışana ulaşabileceğiniz bir yakının telefonu gibi detay bilgileri talep ediniz.
6. İlgili amiri ile birlikte İzne çıkacak çalışanın yokluğunda iş akışını kontrol altına alacak tedbirleri alınız, hazırlıkları yapınız. Uygun olmayan, iş akışını bozabilecek izin taleplerini uygun dönemlere aktarmaya özen gösteriniz ve dikkat ediniz.
7.Çalışanın izne çıkacağını ve izne çıkacağı tarihten önce izin ücretinin ödenmesi gerekliliğini muhasebe departmanına bildiriniz. Unutmayın izin ücretini peşin ödememek iş akdinin çalışan tarafından haklı nedenle feshi nedenidir.
8. İzne çıkmadan çalışanın izin defterini imzalamış olduğuna dikkat ediniz, döndükten sonra imzalatırız yanılgısına düşmeyiniz.
TOPLU İZİN HAZIRLIKLARI VE PLANLAMA
Prosedür Adımları:
Toplu izin kullandırmanın bir işyeri geleneği olması veya akut(ani) bir sebeple toplu izin kullandırma ihtiyacına binaen gelişebileceği, dikkate alınarak konunun yıllık izin yönetmeliği, işyeri yönetmeliği gibi şirket belgelerinde yer almasına dikkat ediniz. Ki, çalışanların işyeri uygulama ve kurallarına uygun bu yönde izin kullandırma talebinin işverenden gelebileceğine hazırlıklı olmaları, işyeri huzuru, disiplini ve verimlilik açısından bilmesini sağlanmış olsun..
Toplu izin kullanımında dahi işyerinin komple kapanamayacağı, kilit kadroların işyerinde kalacağı tabiidir.
1. Toplu izin kullanımı kapsamındaki çalışanın özlük dosyalarına bakarak izin kullanma özelliklerini ve ihtiyaçlarını belirleyiniz ve iyiniyet kurallarına göre elbette işyeri kararı gereğince yapılacak bu uygulamanın bir infial uyandırmamasını gözetiniz. (örneğin ebeveyn çalışanların çocuklarına göre izin kullanmak istedikleri, izinleri birden çok parçaya bölmek istedikleri bir gerçektir. bu nedenle toplu izin süresini bu durumu dikkate alarak belirleyiniz. )
2. İşyerinizin ve çalışanın ücretli ya da ücretsiz mazeret izni kullanılmasına elverişliliğini, yatkınlığını ölçünüz. Örneğin, işyeriniz yıllık izin dışında da çalışanın izin kullanması halinde iş akışı etkilenmeyecek bir iş kolunda mıdır? Çalışanınız ücretsiz izin kullanmak konusunda eğilimi nedir, toplu izin kullandırmaktaki amaç gelişigüzel zamanlarda izin kullanılmasını ve verim düşüklüğünü engellemek midir?…gibi
3. Bir önceki eğitim ve özelliklere göre çalışanın izninin bölünüp bölünemeyeceğini tespit ediniz. Mümkün ise bir parçası blok ve dinlenmeyi gerçekleştirecek şekilde ikiye veya üçe bölünüz. Toplu izin kullanımın uzun parça bakımından söz konusu olabileceği açıktır.
4. İznini kullanma dönemini hem işyeri ihtiyacı ve verim ve düzen hem de çalışanların alışkanlıklarına göre tespit ediniz.
5. Yıllık izin kullandırma ile ilgili işletme kararı alınız. Bununla birlikte her çalışandan iznini geçireceği adres, izinde iken çalışana ulaşabileceğiniz bir yakının telefonu gibi detay bilgileri yazılı olarak talep ediniz.
6. İlgili amirlerle birlikte toplu izin kullanımı sırasında olağanüstü bir olumsuz gelişme olup olmaması ihtimaline özen gösteriniz ve dikkat ediniz.
7. Hangi çalışanların toplu izne çıkacağını ve izne çıkacağı tarihten önce izin ücretinin ödenmesi gerekliliğini muhasebe departmanına bildiriniz.
8.İzne çıkmadan çalışanların izin defterini imzalamış olduğuna dikkat ediniz, döndükten sonra imzalatırız yanılgısına düşmeyiniz.
Yıllık İzin Hazırlıkları ve Programları Prosedürü
Mevzuat
2- Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği
Yıllık ücretli izin hakkı ve izin süreleri
Madde 53 - İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.
Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.
Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara bu Kanunun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz.
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara on dört günden,
b) Beş yıldan fazla on beş yıldan az olanlara yirmi günden,
c) On beş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmi altı günden,
Az olamaz. (EKLENMİŞ CÜMLE RGT: 11.09.2014 RG NO: 29116 MÜKERRER KANUN NO: 6552/5) Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır.
Ancak on sekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.
Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.
Yıllık ücretli izne hak kazanma ve izni kullanma dönemi
Madde 54 - Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır. Şu kadar ki, bir işverenin bu Kanun kapsamına giren işyerinde çalışmakta olan işçilerin aynı işverenin işyerlerinde bu Kanun kapsamına girmeksizin geçirmiş bulundukları süreler de hesaba katılır.
Bir yıllık süre içinde 55 inci maddede sayılan haller dışındaki sebeplerle işçinin devamının kesilmesi halinde bu boşlukları karşılayacak kadar hizmet süresi eklenir ve bu suretle işçinin izin hakkını elde etmesi için gereken bir yıllık hizmet süresinin bitiş tarihi gelecek hizmet yılına aktarılır.
İşçinin gelecek izin hakları için geçmesi gereken bir yıllık hizmet süresi, bir önceki izin hakkının doğduğu günden başlayarak gelecek hizmet yılına doğru ve yukarıdaki fıkra ve 55 inci madde hükümleri gereğince hesaplanır.
İşçi yukarıdaki fıkralar ve 55 inci madde hükümlerine göre hesaplanacak her hizmet yılına karşılık, yıllık iznini gelecek hizmet yılı içinde kullanır.
Aynı bakanlığa bağlı işyerleri ile aynı bakanlığa bağlı tüzel kişilerin işyerlerinde geçen süreler ve kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanuna veya özel kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar veya bunlara bağlı işyerlerinde geçen süreler, işçinin yıllık ücretli izin hakkının hesaplanmasında göz önünde bulundurulur.
Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller
Madde 55 - Aşağıdaki süreler yıllık ücretli izin hakkının hesabında çalışılmış gibi sayılır:
a) İşçinin uğradığı kaza veya tutulduğu hastalıktan ötürü işine gidemediği günler (Ancak, 25 inci maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt bendinde öngörülen süreden fazlası sayılmaz).
b) Kadın işçilerin 74 üncü madde gereğince doğumdan önce ve sonra çalıştırılmadıkları günler.
c) İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti dışında manevra veya herhangi bir kanundan dolayı ödevlendirilmesi sırasında işine gidemediği günler (Bu sürenin yılda 90 günden fazlası sayılmaz).
d) Çalışmakta olduğu işyerinde zorlayıcı sebepler yüzünden işin aralıksız bir haftadan çok tatil edilmesi sonucu olarak işçinin çalışmadan geçirdiği zamanın on beş günü (işçinin yeniden işe başlaması şartıyla).
e) 66 ncı maddede sözü geçen zamanlar.
f) Hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri.
g) 3153 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılan tüzüğe göre röntgen muayenehanelerinde çalışanlara pazardan başka verilmesi gereken yarım günlük izinler.
h) İşçilerin arabuluculuk toplantılarına katılmaları, hakem kurullarında bulunmaları, bu kurullarda işçi temsilciliği görevlerini yapmaları, çalışma hayatı ile ilgili mevzuata göre kurulan meclis, kurul, komisyon ve toplantılara yahut işçilik konuları ile ilgili uluslararası kuruluşların konferans, kongre veya kurullarına işçi veya sendika temsilcisi olarak katılması sebebiyle işlerine devam edemedikleri günler.
(DEĞİŞİK BENT RGT: 23.04.2015 RG NO: 29335 KANUN NO: 6645/35)
ı) Ek 2 nci maddede sayılan izin süreleri,
j) İşveren tarafından verilen diğer izinler ile 65 inci maddedeki kısa çalışma süreleri.
k) Bu Kanunun uygulanması sonucu olarak işçiye verilmiş bulunan yıllık ücretli izin süresi.
Yıllık ücretli iznin uygulanması
Madde 56 - Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez.
Bu iznin 53 üncü maddede gösterilen süreler içinde işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesi zorunludur.
(DEĞİŞİK FIKRA RGT: 26.04.2016 RG NO: 29695 KANUN NO: 6704/16)
Ancak, 53 üncü maddede öngörülen izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler halinde kullanılabilir.
İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez.
Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.
Yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır. İşveren, işyerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösterir izin kayıt belgesi tutmak zorundadır.
(EKLENMİŞ FIKRA RGT: 11.09.2014 RG NO: 29116 MÜKERRER KANUN NO: 6552/6)
Alt işveren işçilerinden, alt işvereni değiştiği hâlde aynı işyerinde çalışmaya devam edenlerin yıllık ücretli izin süresi, aynı işyerinde çalıştıkları süreler dikkate alınarak hesaplanır. Asıl işveren, alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin hak kazandıkları yıllık ücretli izin sürelerinin kullanılıp kullanılmadığını kontrol etmek ve ilgili yıl içinde kullanılmasını sağlamakla, alt işveren ise altıncı fıkraya göre tutmak zorunda olduğu izin kayıt belgesinin bir örneğini asıl işverene vermekle yükümlüdür.
Yıllık izin ücreti
MADDE 57 - İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izine başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır.
Bu ücretin hesabında 50 nci madde hükmü uygulanır.
Günlük, haftalık veya aylık olarak belirli bir ücrete dayanmayıp da akort, komisyon ücreti, kara katılma ve yüzde usulü ücret gibi belirli olmayan süre ve tutar üzerinden ücret alan işçinin izin süresi için verilecek ücret, son bir yıllık süre içinde kazandığı ücretin fiili olarak çalıştığı günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama üzerinden hesaplanır.
Ancak, son bir yıl içinde işçi ücretine zam yapıldığı takdirde, izin ücreti işçinin izine çıktığı ayın başı ile zammın yapıldığı tarih arasında alınan ücretin aynı süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır.
Yüzde usulünün uygulandığı yerlerde bu ücret, yüzdelerden toplanan para dışında işveren tarafından ödenir.
Yıllık ücretli izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri ayrıca ödenir.
İzinde çalışma yasağı
Madde 58 - Yıllık ücretli iznini kullanmakta olan işçinin izin süresi içinde ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa, bu izin süresi içinde kendisine ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir.
Sözleşmenin sona ermesinde izin ücreti
Madde 59 - İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Bu ücrete ilişkin zamanaşımı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar.
İşveren tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde 17 nci maddede belirtilen bildirim süresiyle, 27 nci madde gereğince işçiye verilmesi zorunlu yeni iş arama izinleri yıllık ücretli izin süreleri ile iç içe giremez.
İzinlere ilişkin düzenlemeler
Madde 60 - Yıllık ücretli izinlerin, yürütülen işlerin niteliğine göre yıl boyunca hangi dönemlerde kullanılacağı, izinlerin ne suretle ve kimler tarafından verileceği veya sıraya bağlı tutulacağı, yıllık izninin faydalı olması için işveren tarafından alınması gereken tedbirler ve izinlerin kullanılması konusuna ilişkin usuller ve işverence tutulması zorunlu kayıtların şekli Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanacak bir yönetmelikle gösterilir.
Sigorta primleri
Madde 61 - Sigortalılara yıllık ücretli izin süresi için ödenecek ücretler üzerinden iş kazaları ile meslek hastalıkları primleri hariç, diğer sigorta primlerinin, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunundaki esaslar çerçevesinde işçi ve işverenler yönünden ödenmesine devam olunur.
Ücretten indirim yapılamayacak haller
MADDE 62 - Her türlü işte uygulanmakta olan çalışma sürelerinin yasal olarak daha aşağı sınırlara indirilmesi veya işverene düşen yasal bir yükümlülüğün yerine getirilmesi nedeniyle yada bu Kanun hükümlerinden herhangi birinin uygulanması sonucuna dayanılarak işçi ücretlerinden her ne şekilde olursa olsun eksiltme yapılamaz.
2- Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği :
Amaç
Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı, 4857 sayılı İş Kanununun 53 üncü maddesi uyarınca, işverenlerce işçilere verilecek yıllık ücretli izinlerin usul ve esaslarını belirlemektir.
Kapsam
Madde 2 - 4857 sayılı İş Kanununa dayanılarak işverenler tarafından işçilere kullandırılacak yıllık ücretli izinler, aynı Kanunun 1 inci maddesi kapsamına giren işyerlerinde bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara göre yürütülür.
Dayanak
Madde 3 - Bu Yönetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 60 ıncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Yıllık Ücretli İzine Hak Kazanma
Madde 4 - İş Kanununun 53 üncü maddesinin birinci fıkrası ile 54 üncü maddesindeki esaslar ve 55 inci maddesindeki durumlar göz önünde tutularak her işçinin yıllık ücretli izne hak kazandığı tarih bu Yönetmeliğin 20 nci maddesinde sözü geçen yıllık ücretli izin kayıt belgesine yazılır.
Yıllık izin süresinin ve izne hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçinin aynı işverene ait işyerlerinde çalıştığı süreler birleştirilir. Şu kadar ki, bir işverenin bu Kanun kapsamına giren işyerinde çalışmakta olan işçilerin aynı işverenin işyerlerinde bu Kanun kapsamına girmeksizin geçirmiş bulundukları süreler de hesaba katılır.
Aynı bakanlığa bağlı işyerleri ile aynı bakanlığa bağlı tüzel kişilerin işyerlerinde geçen süreler ve kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanun veya özel kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar veya bunlara bağlı işyerlerinde geçen süreler de, işçinin yıllık ücretli izin hakkının hesaplanmasında birleştirilerek göz önünde bulundurulur.
İzin Kullanma Dönemleri
Madde 5 - İşveren veya işveren vekilleri, bu Yönetmeliğin 15 inci maddesinde belirtilen izin kurulu veya 18 inci maddeye dayanılarak bunun yerine geçenlere danışmak suretiyle işyerinde yürütülen işlerin nitelik ve özelliklerine göre, yıllık ücretli izinlerin, her yılın belli bir döneminde veya dönemlerinde verileceğini tayin edebilir. Bunu işyerinde ilan eder.
Yıllık Ücretli İznin Uygulanması
Madde 6 - Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez.
Bu iznin 53 üncü maddede gösterilen süreler içinde işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesi zorunludur.
Ancak, 53 üncü maddede öngörülen izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere (DEĞİŞİK İBARE RGT: 18.08.2017 RG NO: 30158) (KOD 1) bölümler halinde kullanılabilir.
İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez.
Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.
Yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz yol izni vermek zorundadır.
İşveren tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde İş Kanununun 17 nci maddesinde belirtilen bildirim süresi ile 27 nci maddesi gereğince işçiye verilmesi zorunlu yeni iş arama izinleri, yıllık ücretli izin süreleri ile iç içe giremez.
İşveren, işyerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösterir izin kayıt belgesi tutmak zorundadır.
(EKLENMİŞ FIKRA RGT: 18.08.2017 RG NO: 30158)
Alt işveren işçilerinden, alt işvereni değiştiği halde aynı işyerinde çalışmaya devam edenlerin yıllık ücretli izin süresi, aynı işyerinde çalıştıkları süreler dikkate alınarak hesaplanır. Asıl işveren, alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin hak kazandıkları yıllık ücretli izin sürelerinin kullanılıp kullanılmadığını kontrol etmek ve ilgili yıl içinde kullanılmasını sağlamakla, alt işveren ise tutmak zorunda olduğu izin kayıt belgesinin bir örneğini asıl işverene vermekle yükümlüdür.
İzin İsteğinin Zamanı
Madde 7 - İşçi yukarıdaki maddelere göre hak ettiği yıllık ücretli iznini, kullanmak istediği zamandan en az bir ay önce işverene yazılı olarak bildirir.
İşveren veya işveren vekilleri, bu istekleri Yönetmeliğin 15 inci maddesinde sözü geçen izin kuruluna veya 18 inci maddesinde belirtilen kişilere bildirir.
İzin İsteği ve Verilmesi
Madde 8 - İşçi yıllık izin isteminde, adını soyadını, varsa sicil numarasını, iznini hangi tarihler arasında kullanmak istediğini ve ücretsiz yol izni isteyip istemediğini yazar.
İzin kurulu veya işveren, işçinin istediği izin kullanma tarihi ile bağlı değildir. Ancak, izin sıra ve nöbetleşmesini göstermek üzere söz konusu kurulca düzenlenecek çizelgeler işçinin talebi ve iş durumu dikkate alınarak hazırlanır.
Aynı tarihe rastlayan izin isteklerinde; işyerindeki kıdem ve bir önceki yıl iznini kullandığı tarih dikkate alınarak öncelikler belirlenir.
Yol izni alanlar bu süreyi kullanmadan işe dönerlerse, işveren bunları anılan sürenin bitiminden önce işe başlatmayabilir.
İzin Süresinin Tespiti
Madde 9 - İşçinin izin süresi, iznini hak ettiği tarihteki hizmet süresine ve 4857 sayılı Kanunun 55 inci maddesine göre belirlenir.
İşyerinde işe başladığı günden itibaren deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden,
b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,
c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden, az olamaz.
Ancak, onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.(EKLENMİŞ CÜMLE RGT: 18.08.2017 RG NO: 30158) Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır.
Toplu İzin
Madde 10 - İşveren veya işveren vekili Nisan ayı başı ile Ekim ayı sonu arasındaki süre içinde, işçilerin tümünü veya bir kısmını kapsayan toplu izin uygulayabilir.
Bu uygulamaya gidildiğinde, izin kurulu izin çizelgelerini, toplu izne çıkacak işçiler aynı zamanda izne başlayacak ve Kanunun 53 üncü maddesindeki izin sürelerine ve yol izni isteklerine göre her işçinin izin süresinin bitimini gösterecek biçimde düzenler ve ilan eder.
Toplu izin dönemleri, bu dönemlerde henüz yıllık ücretli izin hakkını kazanmayan işçileri de kapsayacak şekilde belirlenebilir. Şu kadar ki, ertesi yıl veya yıllarda bu toplu izin yönteminin uygulanmaması halinde, bu durumda olanların gelecek yıllık ücretli izne hak kazanacakları tarih, genel esaslara göre belirlenir.
Toplu İzin Uygulaması Dışında Tutulacak İşçiler
Madde 11 - Toplu izin uygulanması halinde işveren veya işveren vekili, işyerinin korunması, işyerindeki araç, gereç, donatım veya makinelerin bakımı, hazırlanması, temizlenmesi veya güvenliğinin sağlanması gibi zorunlu durumlar için yeter sayıda işçiyi toplu izin dışında tutabilir.
Bu durumda olanların yıllık izinleri toplu izin döneminden önce veya sonra diledikleri tarihte verilir.
Mevsimlik veya Kampanya İşlerinde Yıllık Ücretli İzin
Madde 12 - İş Kanununun 53 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında sözü geçen ve nitelikleri yönünden bir yıldan az süren mevsim veya kampanya işlerinin yürütüldüğü işyerlerinde devamlı olarak çalışan işçilerin yıllık ücretli izinleri hakkında bu Yönetmelik hükümleri uygulanır.
Kısmi Süreli ve Çağrı Üzerine Çalışmalarda Yıllık Ücretli İzin
Madde 13 - Kısmi süreli ya da çağrı üzerine iş sözleşmesi ile çalışanlar yıllık ücretli izin hakkından tam süreli çalışanlar gibi yararlanır ve farklı işleme tabi tutulamaz.
Kısmi süreli ya da çağrı üzerine iş sözleşmesi ile çalışanlar iş sözleşmeleri devam ettiği sürece her yıl için hak ettikleri izinleri, bir sonraki yıl izin süresi içine isabet eden kısmi süreli iş günlerinde çalışmayarak kullanır.
Yukarıdaki esaslara göre izine hak kazanan kısmi süreli ya da çağrı üzerine çalışan işçilerle tam süreli çalışan işçiler arasında yıllık izin süreleri ve izin ücretleri konularında bir ayrım yapılamaz.
Geçici İş İlişkisiyle Çalışan İşçilerin Yıllık Ücretli İzinleri
Madde 14 - Geçici iş ilişkisi ile çalışan işçilerin yıllık ücretli izinleri hakkında, geçici iş sözleşmesinde aksi belirtilmediği takdirde, bu Yönetmelik hükümleri uygulanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: İzin Kurullarının Oluşumu, Toplantı Usulü, Görev ve Yetkileri
İzin Kurulunun Oluşumu
Madde 15 - İşçi sayısı yüzden fazla olan işyerlerinde işveren veya işveren vekilini temsilen bir, işçileri temsilen iki kişi olmak üzere toplam üç kişiden oluşan izin kurulu kurulur.
Kurula işveren temsilcisi başkanlık eder. Kurulun başkanı dışında kalan işçi üyeleri ve yedekleri işyerinde varsa, işyeri sendika temsilcileri tarafından seçilir.
Sendika temsilcileri seçilmemiş işyerinde izin kurulunun işçi üyeleri ve yedekleri, o işyerindeki işçilerin yarıdan bir fazlasının katılacağı bir toplantıda açık oyla seçilir. İzin kurulu başkanı ile üye ve yedekleri işyerinde işveren tarafından ilan edilir. Asil üyelerin yokluğunda yedeklerin biri başkanın çağrısı üzerine toplantıya katılır.
Herhangi bir nedenle eksilen üye ve yedekler aynı şekilde tamamlanır. İzin kurulu üyelerinin seçimi iki yılda bir yapılır. Yeni izin kurulu üyeleri seçilinceye kadar eski kurul üyeleri görevine devam eder.
Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden sonra yeni açılacak işyerlerinde seçim, işyerlerinin faaliyete geçtiği tarihi takip eden bir yıl içerisinde yapılır.
İzin Kurulunun Görev ve Yetkileri
Madde 16 - İzin kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) İşçiler tarafından verilip işveren veya işveren vekili tarafından izin kuruluna iletilen izin isteklerine göre hazırlayacağı izin çizelgelerini işverenin onayına sunmak,
b) İzin çizelgelerini; işçilerin kıdemlerini, izni belirli bir dönemde kullanmak bakımından içinde bulundukları zorunluluk veya engellerini, işin aksamadan yürütülmesini ve işçi sayısını göz önünde bulundurarak hazırlamak,
c) İşçilerin yıllık izin hakları ile ilgili dilek ve şikayetlerini inceleyerek sonucunu işverene ve ilgili işçiye bildirmek,
d) Her yıl ücretli izinlerin daha yararlı geçirilebilmesi için kamplar ve geziler düzenlemek, bu konuda alınması mümkün olan tedbirleri araştırmak ve işverene tekliflerde bulunmak.
İzin kurulunun çalışmaları için gerekli yer, eleman, araç ve gereçler işveren tarafından sağlanır.
İzin Kurulunun Toplantıları
Madde 17 - İzin kurulu kendisine yüklenen görevleri yerine getirmek üzere yıllık izin çizelgelerinin hazırlanması sırasında ve gerektikçe başkanın çağrısı ile iş saatleri içerisinde toplanır. Toplantılarda alınan kararlar ve yapılan işler izin kurulu karar defterine yazılarak imzalanır.
İzin Kurulu Bulunması Zorunlu Olmayan İşyerleri
Madde 18 - İşçi sayısı yüzden az olan işyerlerinde; izin kurulunun görevleri, işveren veya işveren vekili veya bunların görevlendireceği bir kişi ile işçilerin kendi aralarında seçecekleri bir temsilci tarafından yerine getirilir.
Yıllık İzin Çizelgelerinin Hazırlanması ve İlanı
Madde 19 - İzin kurulunca hazırlanıp ilan edilecek çizelgede işçinin;
a) Adı soyadı,
b) Sicil numarası,
c) İşe giriş tarihi,
d) Yıllık izne hak kazandığı tarih,
e) İşyerindeki çalışma süresi,
f) İzin günleri sayısı,
g) Yol izni günleri sayısı,
h) İznin başlama tarihi,
ı) İznin sona ereceği tarih,
belirtilir.
Yıllık İzin Kaydı
Madde 20 - İşveren; çalıştırdığı işçilerin izin durumlarını gösteren, örneği bu Yönetmeliğe ekli yıllık izin kayıt belgesini tutmak zorundadır.
İşveren, her işçinin yıllık izin durumunu aynı esaslara göre düzenleyeceği izin defteri veya kartoteks sistemiyle de takip edebilir.
Ücretin Ödenmesi
Madde 21 - İzin ücretinin belirlenmesinde; fazla çalışma karşılığı alınacak ücretler, primler, sosyal yardımlar ve işyerinin devamlı işçisi olup, normal saatler dışında hazırlama, tamamlama, temizleme işlerinde çalışan işçilerin bu işler için aldıkları ücretler hesaba katılmaz.
İşveren veya işveren vekili, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye izin dönemine ilişkin ücreti ile ödenmesi bu döneme rastlayan diğer ücret ve ücret niteliğindeki haklarını izine başlamadan önce peşin olarak vermek veya avans olarak ödemek zorundadır.
Yüzde usulünün uygulandığı yerlerde izin ücreti yüzdelerden toplanan para dışında işveren tarafından ödenir.
Yıllık ücretli izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri ayrıca ödenir.
Kısmi süreli ve çağrı üzerine çalışanlara; izin dönemine rastlayan çalışması gereken sürelere ilişkin ücretleri, yıllık izin ücreti olarak ödenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM: Son Hükümler
Madde 22 - Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 23 - Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.