Toplu Fesih İşlemleri

Toplu Fesih İşlemleri Nasıl Yapılır?

İş akışında işverenin 29. maddeye  göre işletmenin , işyerinin veya  işin gereklerinden kaynaklanan bir  toplu fesih   hakkını  kullanmak istemesi halinde prosedür  başlamaktadır. Toplu fesih  genellikle fesih sebepleri yönünden işletmesel nedenler ile fesih ile  paralellik arzeder.

1. İşverence hangi  fesih gerekçesi  kullanılmak isteniyor  ise  bu  durumu izah eden ve feshi kararlaştıran ilgili organ (yönetim kurulu, müdürler kurulu veya şahıs işletmelerinde işletme sahibi) kararı alınır. (Ref. işletmesel karar alma prosedürü)

2. İlgili  organ kararı üzerine  ilgili  birim tarafından (personel işleri ile görevli yetkili, ilgili departman amirleri, işyerinde fesihlere karar veren en üst düzey yetkili)  iş akitleri feshedilecek personel tespit edilir. (Konuyla ilgili uyarıları muhakkak okuyunuz ve fesih kapsamındaki personelin seçiminde uyarıları dikkate alınız)

3. Konuyla ilgili bildirim dilekçesi, alınan kararlar ve iş akdi feshedilmek üzere seçilen çalışanların detaylı listesi eklenerek ilgili kuruma (Bölge Çalışma+İŞKUR+TİS bulunan işyerlerinde ilgili işçi sendikası yönetimi) bildirim yapılır . (Toplu İşçi Çıkarımı Bildirimi İşkur - Sendika ) Eğer işyeri kapandığı için toplu fesih yapılmakta ise  bu durumda Sendikaya bildirim yapılmasına gerek yoktur. Bildirimin imza karşılığında yani ilgili kurumun kayıt numarası şerhi alınarak yapılmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca  bildirim ilan şeklinde de hazırlanarak işyerinin ilana mahsus  yerlerinde de (ilan panoları) ilan yapılır. (Örnekler,Toplu Fesih İlanı) 

4. Bildirimden sonra 30 gün beklenir. Eğer ihbarlı fesih yapılacak ise ihbar süreleri 30 günlük sürenin tamamlanmasından sonra işlemeye başlayacaktır.

5. Konuyla ilgili  fesih bildirimleri hazırlanarak ayrı ayrı herbir çalışana tebliğ edilir. (İş akdine son verilmesi kararı verilmesinin ardından işçiye fesih nedeninin açık ve kesin olarak yazıldığı,ilgili işletmesel kararın tarih ve sayısı gibi bilgilerin yer aldığı  yazılı fesih bildiriminin huzurda olması halinde imzasına, huzurda olmaması veya imzadan imtina etmesi halinde noter kanalı ile işçiye gönderilmesi gereklidir.) (Ref. Tebligat yapma Prosedürü) Yapılacak fesih bildirimleri hiçbir şekilde 30 günlük süre içinde sonuç doğurmaz.

6. Fesih bildirimini doğru olarak yaptıktan sonra aşağıdaki soruların cevaplarına göre  ayrı ayrı herbir iş akdine son verilen çalışanın bordrosunu  hazırlayınız.

• Kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı dışında(zira bu iki kalemden kıdem tazminatı kesindir, ancak ihbar tazminatı fesih ihbarlı olduğu zaman ödenmez, ihbarsız fesih hakkı kullanılır ise ödenir.) ayrıca başkaca bir ad altında tazminat vermek istiyor musunuz? Cevabınız Evet ise bordroya ekleyiniz.
• Yıllık izinlerinin tümünü kullandı mı? Kullanmadı ise bakiye izin süresine göre ücretini hesaplayarak bordroya dahil ediniz.
• Ücret alacağı bakiyesi var mı? Var ise tutarını bordroya dahil ediniz.
• Ulusal bayram, genel tatil,hafta tatili vs. çalışması var mı, var ise bakiye alacağı var mı? Bakiye alacağı var ise tutarını bordroya dahil ediniz.
• Fazla mesai var mı? Yok mu? Var ise bakiye fazla mesai alacağı var mı? Var ise tutarını bordroya dahil ediniz.
• İş akdi boyunca kendisine özlük hakkı adı altında ödenmiş ve kıstel esasla da olsa ödenmesi gereken bir tutar var mı? (ikramiye, prim vb)
• İşverenliğinize borcu olup olmadığını tespit ediniz. 
• Üçüncü şahıslara olan borcu sebebiyle devam eden maaş haczi olup olmadığını tespit ediniz. 

7. Bu soruların cevaplarını araştırarak özlük hakları ve kıdem tazminatı (ve somut olaya göre gerekli ise ihbar tazminatı) için  bordroyu doğru olarak oluşturunuz. (Varsa) borçları için mahsup edilecek  dolayısıyla çalışana ödenecek nihai tutarı hesaplayınız. 

8. Çalışandan işe girişi sırasında zimmetlenen işyeri araç-gereçleri ve işyeri kimliğini geri alınız, devir teslimin yapıldığına dair tutanak imzalatınız. (Ref: Devir teslim prosedürü)

9. Çalışana hazırlamış olduğunuz bordro ve varsa ödeme planını imzalatınız. İmzalamaz ise imzadan imtina prosedürünü işletiniz. (Ref.İmzadan imtina prosedürü) Bordro ve ilgili evrakı  imzalamasa dahi hakettiğini hesapladığınız ödemeleri usulünce gerçekleştiriniz. 

10. İbranameyi hazırlayınız ve çalışana 30 gün sonra gelip imzalamasını hatırlatınız.(Ref. İş İlişkisi Sona Ererken İbra Alma prosedürü)

11. Çalışma belgesini hazırlayınız (Ref. Çalışma Belgesi Verme Prosedürü),  çalışana veriniz.

12. İşten ayrılma tarihinden itibaren 10 gün içinde SGK ‘ya bildirim yapınız. (Ref. İşten Ayrılma)

13. Hazırladığınız ve çalışana imzalattığınız veya çalışanın imzalamadığı evrak için hazırladığınız imzadan imtina tutanakları ile birlikte her türlü evrakın birer örneğini özlük dosyasında saklayınız.

Mevzuat 

1- 4857 Sayılı İş Kanunu :

Toplu işçi çıkarma

Madde 29 - İşveren; ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu işçi çıkarmak istediğinde, bunu en az otuz gün önceden bir yazı ile, işyeri sendika temsilcilerine, ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirir.

İşyerinde çalışan işçi sayısı:                                                    

a) 20 ile 100 işçi arasında ise, en az 10 işçinin,

b) 101 ile 300 işçi arasında ise, en az yüzde on oranında işçinin,

c) 301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin,

İşine 17 nci madde uyarınca ve bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı tarihlerde son verilmesi toplu işçi çıkarma sayılır.

Birinci fıkra uyarınca yapılacak bildirimde işçi çıkarmanın sebepleri, bundan etkilenecek işçi sayısı ve grupları ile işe son verme işlemlerinin hangi zaman diliminde gerçekleşeceğine ilişkin bilgilerin bulunması zorunludur.

Bildirimden sonra işyeri sendika temsilcileri ile işveren arasında yapılacak görüşmelerde, toplu işçi çıkarmanın önlenmesi ya da çıkarılacak işçi sayısının azaltılması yahut çıkarmanın işçiler açısından olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi konuları ele alınır. Görüşmelerin sonunda, toplantının yapıldığını gösteren bir belge düzenlenir.

Fesih bildirimleri, işverenin toplu işçi çıkarma isteğini bölge müdürlüğüne bildirmesinden otuz  gün sonra hüküm doğurur.

İşyerinin bütünüyle kapatılarak kesin ve devamlı suretle faaliyete son verilmesi halinde, işveren sadece durumu en az otuz gün önceden ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirmek ve işyerinde ilan etmekle yükümlüdür. İşveren toplu işçi çıkarmanın kesinleşmesinden itibaren altı ay içinde aynı nitelikteki iş için yeniden işçi almak istediği takdirde nitelikleri uygun olanları tercihen işe çağırır.

Mevsim ve kampanya işlerinde çalışan işçilerin işten çıkarılmaları hakkında, işten çıkarma bu işlerin niteliğine bağlı olarak yapılıyorsa, toplu işçi çıkarmaya ilişkin hükümler uygulanmaz.

İşveren toplu işçi çıkarılmasına ilişkin hükümleri 18, 19, 20 ve 21 inci madde hükümlerinin uygulanmasını engellemek amacıyla kullanamaz; aksi halde işçi bu maddelere göre dava açabilir.

Toplu işçi çıkarma ile ilgili hükümlere aykırılık

Madde 100 - Bu Kanunun 29 uncu maddesindeki hükümlere aykırı olarak işçi çıkaran  işveren veya işveren vekiline işten çıkardığı her işçi için dörtyüzelli Türk Lirası idari para cezası verilir.