Nöbet Prosedürü
Nöbet Nedir? Nöbet Uygulamasında Nelere Dikkat Edilmelidir?
1. Eczacı odası veya temsilcisi tarafından eczanelerin bulundukları yerlerin özellikleri ve mevcut eczane kapasitesi göz önüne alınarak eczane çalışma saatleri, nöbet tutulup tutulmayacağı, nöbet tutulacak ise nöbet tutulacak günler ve çalışma saatleri ile kaç adet eczanenin nöbetçi kalacağı belirlenir ve bir nöbet listesi hazırlanır. Bu listeler, hizmette aksaklık yaratmayacak şekilde zamanında ilçe ve il sağlık müdürlüğüne gönderilir. İlçe ve il sağlık müdürlüğünün kabul ve onayı ile uygulamaya konulur.
2. Nöbetçi eczane listeleri, il sağlık müdürlüğü tarafından bölge eczacı odalarına, Türk Eczacıları Birliğine, il emniyet müdürlüklerine, garnizon komutanlıklarına, danışma servislerine, yataklı tedavi kurumlarına, mahalli veya ulusal gazetelere ve ilgili olabilecek diğer kurumlara gönderilir. Ayrıca nöbetçi eczanelerin isim ve adreslerini gösteren listeler il sağlık müdürlüğünün internet sitesinde ilân edilir.
3. Eczanelerde bölge eczacı odalarınca belirlenen resmi çalışma gün ve saatlerinin genel olarak haftalık normal çalışma süresi olan 45 saatin üzerinde olduğu bilinmektedir. Bu nedenle nöbet çalışmaları sırasında çalışanlar hafta tatili veya ulusal bayram ve genel tatil ücretinin yanı sıra fazla çalışma ücretine de hak kazanmaktadır. Fazla çalışma süresi ve ücretin ödenip ödenmediği hususunda hukuki uyuşmazlık söz konusu olduğunda nöbet listeleri mahkeme kanalıyla Eczacı Odaları ve İl Sağlık Müdürlüklerinden talep edilerek ilgili eczane için nöbet gün ve saatleri öncelikle resmi kayıtlardan incelenir ve akabinde eczanede kaç kişinin çalıştığı, tüm çalışanların nöbete birlikte kalıp kalmadığı, nöbet süresince kimlerin kaçar saat eczanede bulunduğu eczacı ve davacı çalışanın getirdiği deliller ışığında araştırılır. Delillerden yazılı nöbet çizelgesi gibi eczacı tarafından oluşturulmuş ve çalışan tarafından imzalanmış olan "yazılı işveren kaydı" niteliğindeki bu tür belgelere üstünlük tanınır, bunların bulunmaması halindeyse yan delillerle, tanık beyanları gibi, resmi kayıtlar bir arada değerlendirilerek karar verilir.
4. Yukarıda da belirtildiği üzere eczanelerin nöbet gün ve saatleri resmi kurumlarca belirlendiğinden resmi kayıtlarda belirtilenin dışında bir nöbet çalışması düzenlenmişse, örneğin nöbet saatleri birden çok çalışan arasında paylaştırılmışsa, bunun mutlaka eczacı tarafından yazılı olarak bir çizelgeye bağlanması ve nöbeti tutan çalışanın adı, soyadı, nöbete başladığı saat ve nöbeti diğer çalışana teslim ettiği saati içerecek bu çizelgenin çalışan tarafından ve aynı silsilenin nöbeti devralan çalışanlarca takip edilerek devralan çalışanlar tarafından imzalanması ve eczacı tarafından ilgili çalışanların özlük dosyasında saklanması önem arz etmektedir.
5. Çalışanların eczanede ilgili ay nöbetçi olarak çalıştıkları ve çizelge ile kaydedilen saatlerin ilgili ay ücret bordrosunda nöbetin tekabül ettiği gün ulusal bayram ve genel tatil çalışması ise ulusal bayram ve genel tatil ücreti sütununda belirtilerek karşılığı zamlı ücretin tahakkuk ettirilmesi; hafta tatili ise hafta tatili sütununda belirtilerek karşılığı zamlı ücretin tahakkuk ettirilmesi ve bunların yanı sıra nöbet günlerinde yapılan çalışmanın haftalık 45 saatlik normal çalışma süresini aşan her bir saatinin fazla mesai sütununda belirtilerek karşılığı zamlı ücretin tahakkuk ettirilmesi ve işçiye işbu bordronun imzalatılması gerekmektedir.
Çalışan sayısının yetersizliği gibi durumlarda yasal çalışma süreleri tavanları (günlük 11 saat ve gece çalışmasında 7,5 saat) aşılsa dahi çalışılan her bir saatin ücreti bordrolara doğru şekilde yansıtılmalıdır.
İhtirazi kayıt düşülmeksizin çalışan tarafından imzalanan bordro, çalışanın bordroda belirtilenden daha fazla süreyle çalışmış olduğuna ilişkin iddialarını tanık anlatımıyla ispatı yolunu kapatmaktadır. Bu nedenle mutlaka bordrolara doğru şekilde tahakkuk yaparak çalışanlarınıza her ay imzalatınız. İmzalanmaması halinde imzadan imtina prosedürünü işletiniz.
Devamını GörNöbet Prosedürü Nasıl Uygulanır?
Nöbetçi eczane, eczacılar odasına bağlı resmi bir nöbet listesine dayalı, bulunduğu bölgede hizmet veren işletmelerdir. Halk sağlığı için mesai saatleri dışında acil durumlardaki ilaç ihtiyacının karşılanabilmesi için oluşturulmuşlardır. Nöbetçi eczaneler normal şartlarda ayda bir nöbet döngüsünde hizmet sunarlar. Kimi nöbet günlerinin bir yandan hafta tatili ve/veya ulusal bayram, genel tatil günlerinden olması ve bir yandan da nöbet çalışmalarının haftalık normal çalışma süresi olan 45 saati aşarak fazla çalışma teşkil etmesi nedeniyle nöbet çalışmalarında izlenecek usul ve çalışma düzeninin belirlenmesi ile karşılığında hak edilen ücretin tespiti ve bordroya yansıtılması işinin titizlikle yürütülmesi gerekmektedir.
Sürecin sağlıklı yürütülmesi adına uygulama adımlarını izleyiniz.
Uygulama Adımları:
1. Nöbetçi ilan edilen gün bakımından nöbet tutacak çalışan, birden fazla çalışan bulunması halinde çalışanlar, belirlenir. Bu belirleme yapılırken çalışanların günlük çalışma sürelerinin iş sağlığı ve güvenliği kuralları uyarınca yasayla belirlenen günde 11 saat ve gece dönemi olarak kabul edilen 20.00-06.00 saatlerine tekabül eden gece çalışmaları bakımından 7,5 saati aşmaması gerekliliği mümkün mertebe gözetilmelidir.
2. Nöbet tutacak çalışanların isimleri, nöbete başlama ve bitiş saatleri yazılı bir çizelgeye kaydedilir.
3. Çizelge, nöbeti tutan ve devreden/devralan çalışanlar tarafından imzalanır.
4. Çalışanca nöbetçi kalınan saatler puantajına işlenir.
5. Haftalık çalışma süresinin 45 saatin üzerinde olup olmadığı değerlendirilir:
- Haftalık 45 saati aşan çalışması mevcutsa:
a. Çalışanın yaptığı fazla çalışmaya ilişkin izin/serbest zaman talebi olup olmadığına bakılır. Çalışanın fazla mesai yapılmasına ilişkin muvafakatı var ve Serbest Zaman Kullanımı Talebi mevcut ise serbest zaman kullandırılır.
b. Serbest Zaman Kullanım Talebi yok ise, 45 saati aşan her bir saat için yüzde elli zamlı fazla çalışma ücreti ödenir.
6. Nöbetçi ilan edilen gün, hafta tatili ve/veya ulusal bayram, genel tatil günü ise ilgili hafta bakımından haftalık çalışma süresinin 45 saatin üzerinde olup olmadığı değerlendirilir:
- Haftalık 45 saati aşan çalışması mevcutsa:
a. Çalışanın yaptığı fazla çalışmaya ilişkin izin/serbest zaman talebi olup olmadığına bakılır. Çalışanın fazla mesai yapılmasına ilişkin muvafakatı var ve Serbest Zaman Kullanımı Talebi mevcut ise serbest zaman kullandırılır.
b. Serbest Zaman Kullanım Talebi yok ise,
Çalışanın normal haftalık iş süresini tamamladıktan sonra hafta tatili günü nöbet tuttuğu durumlarda; çalışana hafta tatili ücreti dışında %50 artırımlı ücret ödenir. Yani, haftalık tatil ücreti + %50 artırımlı bir buçuk gündelik ücreti (toplam)= 2,5 gündelik tutarında ücret ödenir. Buna ek olarak günlük 11 saati, gece döneminde (20.00-06.00) ise 7,5 saati aşan çalışmalar bakımından her bir saat için ayrıca fazla çalışma ücreti ödenir.
Bu hesaplama haftalık çalışma süresinin tamamlanmasından sonra çalışılan ulusal bayramlar için de aynıdır.
Ulusal Bayram ve Genel Tatil günlerinden birinin hafta tatiline / çalışılmayan cumartesi gününe rastlaması halinde sadece tatillerden birinin ücreti ödenir. Yani aynı gün için hem hafta tatili ücreti hem Bayram Tatili ücreti ödenmez.
- Çalışması haftalık 45 saati aşmıyorsa:
Hafta tatili günü nöbet tuttuğu durumlarda; çalışana hafta tatili, ulusal bayram-genel tatil günü nöbet tuttuğu durumlarda ulusal bayram-genel tatil ücreti ödenir. Yani, çalışılmadan ödenecek olan bir günlük ücret + haftalık tatil ücreti/ ulusal bayram-genel tatil ücreti = 2 gündelik tutarında ücret ödenir. Buna ek olarak günlük 11 saati, gece döneminde (20.00-06.00) ise 7,5 saati aşan çalışmalar bakımından her bir saat için ayrıca yüzde elli zamlı olarak fazla çalışma ücreti ödenir.
7. Ücret bordrolarının ilgili sütunlarına çalışma saatleri ve karşılığı ücret doğru biçimde işlenerek bordrolar çalışanlara imzalatılır. Çalışanın bordroyu imzalamaması halinde imzadan imtina prosedürü uygulanır. (Ref. İmzadan İmtina Prosedürü)
1- 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun
2- Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Yönetmelik
4- 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun
1- 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun
Madde 36 – Tabiplerin tertip ettikleri reçeteleri hazırlamak ve muhteviyatlarını müracaat sahiplerine temin etmek üzere birden fazla eczanenin bulunduğu yerlerdeki eczanelerin gece ve pazar nöbetleri, mahallin en yüksek sağlık amirinin tensibiyle halkın ihtiyacını temin edecek surette tanzim olunur. Gerek nöbet ve gerekse tatil zamanları için verilecek emirlere eczacıların tabi olması mecburidir.
2- Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Yönetmelik
Nöbetçi eczane levhası
MADDE 26 –(1) Eczanelerin, kapalı olsalar dahi, nöbetçi eczanelerin adı, adresi ve telefon bilgilerini dışarıdan görülebilir, kolayca okunabilir şekilde ışıklandırılmış veya dijital ortamda ilân etmeleri gerekir.
(2) Eczanelerin gece nöbeti hizmeti verirken kapılarının kapalı tutulması hâlinde kapılarında zil bulundurması gerekir.
Eczanelerin çalışma düzeni
MADDE 34 –(1) Alışveriş merkezlerindekiler de dahil olmak üzere eczaneler bağlı olduğu bölgedeki eczane çalışma gün ve açılış kapanış saatlerine uymak zorundadır. Birden fazla eczane bulunan yerlerde, belirlenen çalışma saatleri dışında ve resmî tatil günlerinde yalnız nöbetçi eczaneler açık kalır. Nöbetçi eczane dışındaki eczaneler nöbet saatlerinde faaliyet gösteremezler.
Nöbetçi eczanelerin çalışma düzeni
MADDE 35 –(1) Eczacı odası veya temsilcisi tarafından eczanelerin bulundukları yerlerin özellikleri ve mevcut eczane kapasitesi göz önüne alınarak eczane çalışma saatleri, nöbet tutulup tutulmayacağı, nöbet tutulacak ise nöbet tutulacak günler ve çalışma saatleri ile kaç adet eczanenin nöbetçi kalacağı belirlenir ve bir nöbet listesi hazırlanır. Bu listeler, hizmette aksaklık yaratmayacak şekilde zamanında ilçe ve il sağlık müdürlüğüne gönderilir. İlçe ve il sağlık müdürlüğünün kabul ve onayı ile uygulamaya konulur.
(2) (Mülga cümle:RG-28/3/2016-29667)(...) Uluslararası uçuşa açık olan havaalanları içinde yer alan eczaneler, eczane çalışma gün ve saatleri dışında da 24 saat açık olabilirler. Bu durumda biri eczanenin sahibi olmak kaydıyla her 8 saat için bir eczacı bulundurulması zorunludur.
(3) Nöbetçi eczane listeleri, il sağlık müdürlüğü tarafından bölge eczacı odalarına, Türk Eczacıları Birliğine, il emniyet müdürlüklerine, garnizon komutanlıklarına, danışma servislerine, yataklı tedavi kurumlarına, mahalli veya ulusal gazetelere ve ilgili olabilecek diğer kurumlara gönderilir. Ayrıca nöbetçi eczanelerin isim ve adreslerini gösteren listeler il sağlık müdürlüğünün internet sitesinde ilân edilir.
(4) Nöbetçi eczaneler tarafından, haksız rekabete yol açacak şekilde ilân yapılamaz.
(5) Gece nöbet tutacak eczanelerin gece boyunca kapılarının açık olması zorunlu değildir. Ancak eczane sahip ve mesul müdürünün veya ikinci eczacının, başvuru hâlinde gereken hizmeti yerine getirmesi zorunludur.
Eczane yeri ve nöbet
GEÇİCİ MADDE 3 – (Ek:RG-28/3/2016-29667) (1) 20 nci maddenin dördüncü fıkrasının yürürlüğe girdiği tarihten önce geceleri kapalı olan alışveriş merkezlerinde faaliyet göstermek üzere ruhsatlandırılmış eczaneler nöbetten muaftır. (2) 20 nci maddenin dördüncü fıkrasında yer alan zorunluluklar söz konusu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten önce başvuru yapılmış veya ruhsatlandırılmış eczanelerde ve bunların devrinde uygulanmaz.
Fazla çalışma ücreti
Madde 41 - Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır. 63 üncü madde hükmüne göre denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı haftalarda toplam kırkbeş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz.
Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir.
Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırkbeş saatin altında belirlendiği durumlarda yukarıda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırkbeş saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır. Fazla sürelerle çalışmalarda, her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmibeş yükseltilmesiyle ödenir.
Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir.
İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.
63 üncü maddenin son fıkrasında yazılı sağlık nedenlerine dayanan kısa veya sınırlı süreli işlerde ve 69 uncu maddede belirtilen gece çalışmasında fazla çalışma yapılamaz.
Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekir.
Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz.
(Ek fıkra: 10/9/2014-6552/4 md.) Bu Kanunun 42 nci ve 43 üncü maddelerinde sayılan hâller dışında yer altında maden işlerinde çalışan işçilere fazla çalışma yaptırılamaz.
(Ek fıkra: 10/9/2014-6552/4 md.) Yer altında maden işlerinde çalışan işçilere, bu Kanunun 42 nci ve 43 üncü maddelerinde sayılan hâllerde haftalık otuz yedi buçuk saati aşan her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yüzden az olmamak üzere arttırılması suretiyle ödenir. (1)(2)
Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışmaların ne şekilde uygulanacağı çıkarılacak yönetmelikte gösterilir.
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma
Madde 44 - Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.
Bu günlere ait ücretler 47 nci maddeye göre ödenir.
Hafta tatili ücreti
Madde 46 - Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir.
Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir.
Şu kadar ki;
a) Çalışmadığı halde kanunen çalışma süresinden sayılan zamanlar ile günlük ücret ödenen veya ödenmeyen kanundan veya sözleşmeden doğan tatil günleri,
b) (Değişik: 4/4/2015-6645/35 md.) Ek 2 nci maddede sayılan izin süreleri,
c) Bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri,
Çalışılmış günler gibi hesaba katılır.
Zorlayıcı ve ekonomik bir sebep olmadan işyerindeki çalışmanın haftanın bir veya birkaç gününde işveren tarafından tatil edilmesi halinde haftanın çalışılmayan günleri ücretli hafta tatiline hak kazanmak için çalışılmış sayılır.
Bir işyerinde işin bir haftadan fazla bir süre ile tatil edilmesini gerektiren zorlayıcı sebepler ortaya çıktığı zaman, 24 ve 25 inci maddelerin (III) numaralı bentlerinde gösterilen zorlayıcı sebeplerden ötürü çalışılmayan günler için işçilere ödenen yarım ücret hafta tatili günü için de ödenir.
Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde hafta tatili ücreti işverence işçiye ödenir.
Genel tatil ücreti
Madde 47 - Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.
Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir.
Çalışma süresi
Madde 63 - Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. (Ek cümle: 10/9/2014-6552/7 md.; Değişik cümle: 4/4/2015-6645/36 md.) ...
Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir.
Gece süresi ve gece çalışmaları
Madde 69 - Çalışma hayatında "gece" en geç saat 20.00'de başlayarak en erken saat 06.00'ya kadar geçen ve her halde en fazla onbir saat süren dönemdir.
Bazı işlerin niteliğine ve gereğine göre yahut yurdun bazı bölgelerinin özellikleri bakımından, çalışma hayatına ilişkin "gece" başlangıcının daha geriye alınması veya yaz ve kış saatlerinin ayarlanması, yahut gün döneminin başlama ve bitme saatlerinin belirtilmesi suretiyle birinci fıkradaki hükmün uygulama şekillerini tespit etmek yahut bazı gece çalışmalarına herhangi bir oranda fazla ücret ödenmesi usulünü koymak veyahut gece işletilmelerinde ekonomik bir zorunluluk bulunmayan işyerlerinde işçilerin gece çalışmalarını yasak etmek üzere yönetmelikler çıkartılabilir.
İşçilerin gece çalışmaları yedibuçuk saati geçemez. (Ek cümle: 4/4/2015-6645/37 md.) Ancak, turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla yedi buçuk saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir.
4- 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun :
Madde 2 – Aşağıda sayılan resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü, 1 Mayıs günü ve 15 Temmuz günü genel tatil günleridir.
A) Resmi bayram günleri şunlardır:
1. (Değişik: 20/4/1983 - 2818/1 md.) 23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramıdır.
2. 19 Mayıs günü Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı günüdür.
3. 30 Ağustos günü Zafer Bayramıdır.
B) Dini bayramlar şunlardır:
1. Ramazan Bayramı; Arefe günü saat 13.00'ten itibaren 3,5 gündür.
2. Kurban Bayramı; Arefe günü saat 13.00'ten itibaren 4,5 gündür.
C) (Değişik: 25/10/2016-6752/2 md.) 1 Ocak günü yılbaşı tatili, 1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü ve 15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü tatilidir.
D) (Değişik: 20/4/1983 - 2818/1 md.) Ulusal, resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü, 1 Mayıs günü ve 15 Temmuz günü resmi daire ve kuruluşlar tatil edilir.
Bu Kanunda belirtilen Ulusal Bayram ve genel tatil günleri; Cuma günü akşamı sona erdiğinde müteakip Cumartesi gününün tamamı tatil yapılır.
Mahiyetleri itibariyle sürekli görev yapması gereken kuruluşların özel kanunlarındaki hükümler saklıdır.
29 Ekim günü özel işyerlerinin kapanması zorunludur.