İzin Uygulamaları Riskler
İzin Uygulamalarında Risk Nedir?
- Önlem almayı, düşünmeyi kolaylaştırır,
- Riski paylaştırmayı, azaltmayı, mümkün ise yansıtmayı hatta devretmeyi (sigorta ettirmek) düşünmeyi sağlar.
- Bildiğiniz risk hazır olduğunuz, plan yaptığınız ve en önemlisi içselleştirdiğiniz risktir.
- Riskler çoğu kez maddi/mali sonuçludur. Ancak bazı riskler bedensel zararlar(iş kazası, meslek hastalığı) doğurur.
- Riskler çoğu kez çatışma ve ihtilaf yaratır.
- Risklerin doğurduğu sonuçlar ile ilgili ihtilaflarda işverenin isbat yükü altında olması genel sonuçtur.
- İşyeri düzenini bozmak, iş ilişkisi barışını bozmak gibi bir özelliği de barındırır. Hal böyle olunca; iş huzurunun genele yayılarak bozulması, çalışanların değer yargılarının, ön yargılarının etkilenmesi, verim ve performans üzerinde olumsuz etki, işverenin hiçbir zaman arzulamadığı sendikal örgütlenme ihtiyacı gibi sonuçları doğurur.
- Bazı riskler de iş ilişkisinin işçi tarafından sona erdirilmesi sonucunu doğurur.
İZİN RİSKLERİNİZ VE ÖNLEMLER
Yıllık izin emredici hükümler ile düzenlenmiştir. Bu nedenle izin ile ilgili yasal hükümlere riayet etmek gerekir. Emredici hükümler bakımından riskler;
1. Yıllık iznin yasada izin verilenden farklı şekillerde bölünmesi (hiç bölmemek bir risk olmaz.), doğum, analık ve mazeret izinlerinin talep edildiği halde yasaya uygun olarak kullandırılmaması (bu ihlallerin riski idari para cezası kesilmesi ve çalışanın haklı sebeple iş akdini feshetmesidir.)
2. Yıllık izin ücretinin ödenmemesi veya peşin ödenmemesi, (Kasıt yıllık izinde iken ödenmesi gereken ücretin peşin ödenmesidir, izne çıkarken ödenmesidir. Aksi tespit edilir ise para cezasına muhatap olmak sonucunu doğurur. Bu nedenle ispat bankadan ödeme şeklinde olacağına göre bu hükme aykırı hareket etmemeye dikkat etmek gerekir.)
3. İyi niyet kurallarına aykırı olarak istendiği halde izin kullandırılmaması, (İznin zamanına işveren karar verir, ne yazık ki çok ihtiyacı olan bir çalışanın izin taleplerinin reddedilmesi ve çalışanın izne çıkarılmaması hakkın kötüye kullanılmasıdır.)
4. Diğer izin riskleri ise yıllık izin defteri tutulmaması, (izin defteri mutlaka olmalıdır), izinlerin bordroda gösterilmemesi, (bu durum uyumsuz kayıt anlamına gelir, defterde olan ya da belgesi olan iznin bordroda gösterilmesi gerekir), izne ilişkin evrakın eksik olması ve SGK ya bunların tevsik edilememesi, (defter, talep formu ve bordro ile bankadan izin ücreti ödemesi hepsi bir bütündür ve iznin kullanıldığını ispatlar), fiilen izin kullanıldığı halde SGK bildiriminin yapılmıyor olması, (belge uyumsuzluğu anlamına gelir, hem idari para cezası hem de yeniden izin ücreti ödenmesi riski doğar), fiilen izin kullandığı halde hiçbir evrak alınmamış izin defterinin imzalanmamış olması, gibi risklerdir. Ayrıca, yıllık izin boyunca SGK primleri iş kazası ve meslek hastalığı primi ödenmeyeceği için, izinli olunan bir sürede bu risklerin doğması işverenin tamamen savunmasız bırakabilir.
5. Bunlar sonucunda çalışan iş akdi sona erdikten sonra izin kullanmadığını iddia edebilir ve izin ücreti talep eder, şikayet üzerine veya yapılan rutin denetimlerde idari para cezası yaptırımı gündeme gelir.
6. İzin defteri, izin belgeleri ve uyumları sık sık kontrol edilmeli, çalışan işyerinde çalışmaya devam eder iken eksik evrak tamamlanmalıdır. Ödemeye ilişkin belge uyumsuzluğu olabilir, ancak bu riski yani bankadan ödeme yapmamanın para cezası riskini alıp en azından izin ücretinin yeniden ödenmemesi için elden ödemeye dair imzalı belge tamamlanmalıdır. Yıllık izin defterindeki kayıtlar bordro, SGK ve banka uyumuna göre doldurulmuş ve imzası tamamlanmış olmalıdır.
7. Ücretsiz izin yasal bir düzenleme değildir, dolayısıyla bu uygulamada mutlaka çalışanın imzalı muvafakatının olması gerekir ayrıca bunu gerektirici nedenlerin de işveren tarafından tam olarak tevsik edilebiliyor olması gerekir.