Aynı İşverene Ait Birden Çok İşyeri Ya da Grup Şirketlerine Ait İşyerleri Arasında İş Sözleşmesinin Devri İşlemleri ve Prosedürü
Aynı İşverene Ait Birden Çok İşyeri ya da Grup Şirketlerine Ait İşyerleri Arasında İş Sözleşmesinin Devri İşlemleri Nelerdir?
İşyerinin devri ile iş sözleşmesinin devri (yani işveren değişikliği) İş Kanununun 6. maddesinde düzenlenmiştir. İşyeri değişmek suretiyle aynı işveren veya grup şirketine bağlı farklı bir işyerinde çalışmaya yönelik iş sözleşmesi devri ise 1475 sayılı kanunun 14. maddesindeki kıdemlerin birleşmesi haline dahildir, sadece iş sözleşmesinin devrinden farklıdır.
Bu prosedür herhangi bir nedenle işyeri değişecek şekilde sözleşmenin grup şirketlerinden birine devri halidir, işyeri değişiyor fakat işverenlik değişmiyor ise (örneğin bir şahıs işletmesinin birden fazla işkolunda çalışan fabrkalarının bulunması) bu durumda da bu prosedür uygulanır.
Özellikle grup şirketleri arasında iş sözleşmesinin devrine ilişkin sözleşmesinin geçerli olması için devir sırasında çalışanın yazılı onayının alınması gerekmektedir. Yargıtay iş sözleşmesi kurulurken alınan muvafakat veya toplu iş sözleşmesinde yer alan hükümleri geçersiz saymaktadır.
Aynı işverenin farklı bir işyerinde çalışmak üzere devir iş sözleşmesinin devri olmasa dahi bu değişikliğe muvafakat gerekecektir ki, eğer gerçek kişi işverenin işyerlerinin unvanları da farklı ise bu takdirde iş sözleşmesini değiştirmek/devretmek bizce zorunlu bir hal alacaktır.
Bu halde, devreden işveren ile çalışan arasındaki iş sözleşmesi sona ermekle birlikte, iş sözleşmesi ile ilgili tüm hak ve yükümlülükler devralan işverene geçmektedir. Ancak, kıdem bakımından eski işverenin kendi dönemindeki kıdem ile ilgili sorumluluğu yasa gereği devam etmektedir.
Çalışan, iş sözleşmesinin devralana devrinden sonra aynı sözleşmeyle bu kez devralana bağlı olarak çalışacaktır.
İş sözleşmesinin aynı gruba bağlı işyerleri arasında devri veya bir gerçek kişi işverenin başka bir işyerine devri fesih işlemi değildir. Ne var ki çalışılacak işyeri de işveren de değişmektedir. Bu nedenle işten çıkış ve yeni işveren bakımından da işe giriş bildirimi gerekir. Ayrıca, iş sözleşmesinin devri ile işçinin çalıştığı iş kolu değişiyor ise, toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkili sendikanın belirlenmesi açısından işe giriş- çıkış bildiriminin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na bildirilmesi uygun olacaktır.
Aynı İşverene Ait Birden Çok İşyeri ya da Grup Şirketlerine Ait İşyerleri Arasında İş Sözleşmesinin Devri İşlemleri Nasıl Yapılır?
İş sözleşmesinin grup şirketlerinden birine ya da işverenin başka bir işyerine devredileceği bilgisinin işyerinin personel işleri ile görevli birimine bildirilmesi ile prosedür başlar.
1. İş sözleşmesinin devri ve anlaşılan diğer hususları içeren sözleşme işyerinin personel işleri ile görevli birimince hazırlanır. ( İş sözleşmesinin devrine dair sözleşme)
2. İş sözleşmesini devreden işveren, devralacak işveren ve çalışan bir araya gelir. İş sözleşmesinin devri sırasında çalışanın yazılı rızasının alınması zorunludur. Yazılı rıza, iş sözleşmesinin devri sözleşmesine çalışanın imza atması ile mümkün olabileceği gibi, sözleşme imzalandıktan sonra çalışandan alınacak yazılı bir muvafakatname ile de mümkündür. (önerimiz sözleşmeyi çalışanın da imza etmesi olacaktır.) İş sözleşmesinin devri sözleşmesi; devreden, devralan ve çalışan tarafından imzalanır ve birer nüshaları taraflara verilir, bir nüshası çalışanın özlük dosyasında saklanır.( İş sözleşmesinin devrine dair muvafakatname)
3. Devreden işverenin çalışana teslim ettiği her türlü iş malzemesi, araç, gereç, makine vb. gibi geri aldığı hususlarını gösteren tutanak düzenlenir. ( Ref. Devir Teslim (İade-Amaçlı) Prosedürü)
4. İş sözleşmesi devredilen çalışan hakkında SGK ya ilgili bildirim yapılarak çalışanın çıkış işlemi yapılır.
5. Çalışandan eski işyerindeki özlük hakları bakımından devreden işverence ibraname alınması uygundur. (ref. İş akdi devam ederken alınacak ibraname prosedürü)
İş Sözleşmesinin Devredilmesinden Sonra Devralan İşverence İzlenecek Prosedür
1. Devralan devreden işverenden çalışanın özlük dosyasının tam bir fotokopisini alır. Çalışana özlük dosyasında bulunması gereken her türlü evrak ve gerekli sağlık muayeneleri tamamlatılır. (Önceden mevcut evrakların kontrolü yapılır.)
2. İşverenin çalışana teslim ettiği her türlü iş malzemesi, araç, gereç, makine vb. gibi hususları gösteren tutanak düzenlenir. ( Zimmet-devir teslim)
3. Çalışan ile iş sözleşmesi mevcut değil ise işyerinin personel işleri ile görevli birimince hazırlanarak çalışana imzalatılır.
4. Çalışana fazla çalışma yapacağına dair kendi muvafakatname ile telafi edici çalışma ve denkleştirme usulü çalışma yapması ile ilgili muvafakatnameler imzalattırılır.
5. Çalışana işyerinde yürürlükte bulunan yönetmelikler ve çalışanın görevi ile ilgili talimatlar imzalattırılır.
6. SGK bildirimi yapılır. (Bu bildirim mutlaka işe başlatma tarihinden önceki bir tarihte yapılacaktır.)
7. Çalışan işe başlatılır ve gereken oryantasyon ve iş sağlığı güvenliği bilgilendirme ve eğitim için ilgili bölüm sorumlusuna yönlendirilir, gereken eğitimlerin verildiğine/verdirildiğine dair eğitim evrakı imzalatılır ve özlük dosyasına takılır.
Mevzuat
1475 sayılı (Mülga) İş Kanunu :
Kıdem Tazminatı
Madde 14 - (DEĞİŞİK MADDE RGT: 23.10.1980 RG NO: 17140 KANUN NO: 2320/1) (YÜR. TAR.: 12.09.1980)
(DEĞİŞİK FIKRA RGT: 30.07.1983 RG NO: 18120 KANUN NO: 2869/3)
Bu Kanuna tabi işçilerin hizmet akitlerinin:
1. İşveren tarafından bu Kanunun 17 nci maddesinin II numaralı bendinde gösterilen sebepler dışında,
2. İşçi tarafından bu Kanunun 16 ncı maddesi uyarınca,
3. Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyle,
4. Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla;
(EKLENMİŞ BENT RGT: 08.09.1999 RG NO: 23810 KANUN NO: 4447/45)
5. 506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle,
Feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.
İşçilerin kıdemleri, hizmet akdinin devam etmiş veya fasılalarla yeniden akdedilmiş olmasına bakılmaksızın aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde çalıştıkları süreler gözönüne alınarak hesaplanır. İşyerlerinin devir veya intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halinde işçinin kıdemi, işyeri veya işyerlerindeki hizmet akitleri sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanır. (DEĞİŞİK İBARE RGT: 08.05.1981 RG NO: 17334 KANUN NO: 2457/1) 12/07/1975 tarihinden, itibaren işyerinin devri veya herhangi bir suretle el değiştirmesi halinde işlemiş kıdem tazminatlarından her iki işveren sorumludur. Ancak, işyerini devreden işverenlerin bu sorumlulukları işçiyi çalıştırdıkları sürelerle ve devir esnasındaki işçinin aldığı ücret seviyesiyle sınırlıdır. (DEĞİŞİK İBARE RGT: 08.05.1981 RG NO: 17334 KANUN NO: 2457/1) 12/07/1975 tarihinden evvel işyeri devrolmuş veya herhangi bir suretle el değiştirmişse devir mukavelesinde aksine bir hüküm yoksa işlemiş kıdem tazminatlarından yeni işveren sorumludur.
İşçinin birinci bendin 4 üncü fıkrası hükmünden faydalanabilmesi için aylık veya toptan ödemeye hak kazanmış bulunduğunu ve kendisine aylık bağlanması veya toptan ödeme yapılması için yaşlılık sigortası bakımından bağlı bulunduğu kuruma veya sandığa müracaat etmiş olduğunu belgelemesi şarttır. İşçinin ölümü halinde bu şart aranmaz.
T.C. Emekli Sandığı Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanununa veya yalnız Sosyal Sigortalar Kanununa tabi olarak sadece aynı ya da değişik kamu kuruluşlarında geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi suretiyle Sosyal Sigortalar Kanununa göre yaşlılık veya malullük aylığına ya da toptan ödemeye hak kazanan işçiye, bu kamu kuruluşlarında geçirdiği hizmet sürelerinin toplamı üzerinden son kamu kuruluşu işverenince kıdem tazminatı ödenir.
Yukarıda belirtilen kamu kuruluşlarında işçinin hizmet akdinin evvelce bu maddeye göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirmeyecek şekilde sona ermesi suretiyle geçen hizmet süreleri kıdem tazminatının hesabında dikkate alınmaz.
Ancak, bu tazminatın T.C. Emekli Sandığına tabi olarak geçen hizmet süresine ait kısmı için ödenecek miktar, yaşlılık veya malullük aylığının başlangıç tarihinde T.C. Emekli Sandığı Kanununun yürürlükteki hükümlerine göre emeklilik ikramiyesi için öngörülen miktardan fazla olamaz.
Bu maddede geçen kamu kuruluşları deyimi, genel, katma ve özel bütçeli idareler ile 468 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde sayılan kurumları kapsar.
Aynı kıdem süresi için bir defadan fazla kıdem tazminatı veya ikramiye ödenmez.
Kıdem tazminatının hesaplanması, son ücret üzerinden yapılır. Parça başı, akort, götürü veya yüzde usulü gibi ücretin sabit olmadığı hallerde son bir yıllık süre içinde ödenen ücretin o süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama ücret bu tazminatın hesabına esas tutulur.
Ancak, son bir yıl içinde işçi ücretine zam yapıldığı takdirde, tazminata esas ücret, işçinin işten ayrılma tarihi ile zammın yapıldığı tarih arasında alınan ücretin aynı süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır.
(DEĞİŞİK FIKRA RGT: 30.07.1983 RG NO: 18120 KANUN NO: 2869/3)
(DEĞİŞİK İBARE RGT: 15.08.2002 RG NO: 24847 KANUN NO: 4773/3) 13 üncü maddesinde sözü geçen tazminat ile bu maddede yer alan kıdem tazminatına esas olacak ücretin hesabında 26 ncı maddenin birinci fıkrasında yazılı ücrete ilaveten işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de gözönünde tutulur. Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi sebebiyle açılacak davanın sonunda hakim gecikme süresi için, ödenmeyen süreye göre mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder. İşçinin mevzuattan doğan diğer hakları saklıdır.
Bu maddede belirtilen kıdem tazminatı ile ilgili 30 günlük süre hizmet akidleri veya toplu iş sözleşmeleri ile işçi lehine değiştirilebilir.
(DEĞİŞİK FIKRA RGT: 11.12.1982 RG NO: 17895 KANUN NO: 2762/1)
Ancak, toplu sözleşmelerle ve hizmet akitleriyle belirlenen kıdem tazminatlarının yıllık miktarı, Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemez.
İşçinin ölümü halinde yukarıdaki hükümlere göre doğan tazminat tutarı, kanuni mirasçılarına ödenir.
Kıdem tazminatından doğan sorumluluğu işveren şahıslara veya sigorta şirketlerine sigorta ettiremez.
İşveren sorumluluğu altında ve sadece yaşlılık, emeklilik, malullük, ölüm ve toptan ödeme hallerine mahsus olmak kaydiyle Devlet veya kanunla kurulu kurumlarda veya %50 hisseden fazlası Devlete ait bir bankada veya bir kurumda işveren tarafından kıdem tazminatı ile ilgili bir fon tesis edilir.
Fon tesisi ile ilgili hususlar kanunla düzenlenir.