Kurucu / Kurucu Temsilcileri ile Eğitim Personeli Arasında Kurulan Belirli Süreli Süreli İş Sözleşmesi ve Özellikleri
Kurucu/Kurucu Temsilcileri ile Eğitim Personeli Arasında Kurulan Belirli Süreli İş Sözleşmesi Nedir?
5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun 9. Maddesinde “Kurumlarda çalışan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler ile kurucu veya kurucu temsilcisi arasında yapılacak iş sözleşmesi, en az bir takvim yılı süreli olmak üzere yönetmelikle belirtilen esaslara göre yazılı olarak yapılır. Mazeretleri nedeniyle kurumdan ayrılan öğretmen ve öğreticilerin yerine alınacak olanlar ile devredilen kurumların yönetici, öğretmen ve öğreticileri ile bir yıldan daha az bir süre için de iş sözleşmesi yapılabilir.” Denilerek Öğretim Elemanları ile yapılacak olan iş sözleşmelerine bazı kriterleri zorunlu tutmuştur.
Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde de İş Sözleşmesi ayrı bir başlık altında düzenlenmiş bulunmaktadır. Yönetmeliğin “Sözleşme” başlığını taşıyan 43. Maddesi özel öğretim kurumlarında çalışacak olan eğitim personelinin iş sözleşmesi özelliklerini tek tek belirtmiştir.
İş sözleşmesinin Özellikleri:
1. Belirli Süreli Olma Özelliği;
Kurumlarda çalışan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler ile kurucu veya kurucu temsilcisi arasında yapılacak iş sözleşmesi, en az bir takvim yılı süreli olmak üzere BELİRLİ SÜRELİ OLARAK KURULMAK ZORUNDADIR.
Başlangıcı ve bitimi belli olan akitlere belirli süreli, başlangıcı belli bitimi olmayan akitlere belirsiz süreli iş sözleşmesi denir. Kanun gereğince kurumlarda çalışan iş bu kanunda geçen öğretim elemanları ile yöneticilerin sözleşmeleri sadece belirli süreli olarak yapılmalıdır.
Kanun alt sınır olarak bir takvim yılı süreli olmak üzere asgari süre limiti koymuş ancak işverenliğinizce öğretim elemanlarınız ile yapacağınız iş sözleşmeleri asgari sürenin altına düşmemek koşulu ve eğitim öğretim faaliyetini sekteye uğratmayacak şekilde istenildiği sürede kurulabilir.
Asgari olarak belirlenen bu sürenin tek istisnası ise yine kanunda ve yönetmelikte belirtilmiştir. Buna göre mazeretleri nedeniyle kurumdan ayrılan öğretmen ve öğreticilerin yerine alınacak olanlar ile devredilen kurumların yönetici, öğretmen ve öğreticileri, ders saati ücretli olarak görevlendirilecek eğitim personeli bir yıldan daha az bir süre için de iş sözleşmesi yapılabilir.
2. Yazılı ve Yönetmelikte Belirtilen Örnek Sözleşmeye Uygun Düzenlemeli;
Özel Öğretim Kanunu gereğince, Kurumlarda çalışan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler ile kurucu veya kurucu temsilcisi arasında yapılacak iş sözleşmesi, yönetmelikle belirtilen esaslara göre yazılı olarak yapılır. Yönetmelikte ise yapılacak olan İş Sözleşmelerinin bu Yönetmeliğin ekinde yer alan sözleşme formu (EK-5) esas alınarak yapılması ve yazılı olması şartı konulmuştur.
Bu nedenle öğretim elemanları ve yöneticiler ile yapılacak olan iş sözleşmeleri mutlaka yönetmelik ekinde yer alan sözleşme formu üzerinden kurulmalıdır. Sözleşmeler mutlaka 3 nüsha olarak düzenlemelidir.
Bu sözleşmelerin bir nüshası, çalışma izni düzenlenmek üzere ilgili mercide, bir nüshası kurucu veya kurucu temsilcisinde kalır, diğer nüshası ise sözleşmeye taraf olan personele verilir.
Özel Öğretim Kurumları Kanunu Yönetmeliğinde de belirtildiği üzere kurucu/kurucu temsilcisi ile öğretim elemanları arasında yapılacak olan iş sözleşmeleri 4857 sayılı İş Kanununa hükümlerine göre kurulmaktadır. Bu nedenle, İş Kanununa göre İş Sözleşmesi Yapma prosedürünü ziyaret ederek detaylı bilgiyi buradan alabilirsiniz.
Kurucu / Kurucu Temsilcisi ile Eğitim Personeli Arasında İş Sözleşmesi Nasıl Yapılır?
Özel Öğretim Kurumlarında çalışacak olan Yönetici, Öğretmen, Uzman Öğretici ve Usta Öğreticiler ile yapılacak olan iş sözleşmeleri ilgili Kanun ve Yönetmelik ile belirlenmiş özelliklere sahip olmak zorundadır. Bu prosedürde, eğitim kurumunuzda Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında istihdam edilecek olan çalışanların iş sözleşmelerinin özellikleri anlatılmaktadır. Detaylı bilgi için lütfen açıklama ve uyarılar bölümüne bakınız.
Prosedür Adımları
1. Eğitim Personeli ile yapılacak iş sözleşmesinin aşağıdaki özeliklerini belirleyerek hangi özellikteki sözleşmeyi uygulayacağınızı tespit ediniz. Bu özellikler, yapılacak sözleşmenin türü-adı, ücret özelliklerinin farklı belirlendiği sözleşmeler olması anlamına gelmektedir. Belirlediğiniz isme uygun örnek sözleşmeyi bulunuz ve diğer çalışmalarınızı o örnek üzerinden sürdürünüz. (Ref. Örnekler, İş Sözleşmesi Örnekleri)
Öncelikle çalışma şekline göre yapılacak sözleşmeyi belirleyiniz.
Tam zamanlı çalışma,
Ders Ücretli Çalışma (Ücretli Ders Görevi)
2. Çalışma yerinin niteliğine ve verilecek görevlere göre personelin "idari kadro"da mı yoksa "öğretim bölümü"nde mi çalışacağını belirleyiniz. Eğer personel idari kadroda çalışacak ise İdarecilik Görevi Olan Eğitim Personeli Sözleşmesi ni seçiniz.
3. Yönetmelik uyarınca Eğitim Kurumunda görevlendirilecek olan personelden istenilecek olan belgelerin eksiksiz olduğunu kontrol ediniz. (Ref. Özel Öğretim Kurumları Personeli- Yöneticisi Özlük Dosyası Oluşturma)
4. Personelin kişisel özelliklerini detaylı bir şekilde belirleyiniz;
Örneğin;
Normal çalışan (bu tanımdan kasıt emekli olmamış, 50 yaş üstü olmayan, stajyer olmayan çalışandır. Bu nedenle bu seçenekten ilerlemek için personelin bahsedilen diğer vasıfları taşımaması gerekir)
Evli, … adet çocuğu var,
Kadın,
Emekli çalışan,
Elli yaş üstü çalışan (yaş>50),
Bu özellikler sözleşmenin farklı yapılmasına yol açmaz. Ancak iş sözleşmesinde veya Kurum Yönetmeliklerinde bu özelliklere göre bazı uygulamalar seçmenizi gerektirir. Örneğin kadın personel, anne ise süt iznini kullanacaktır, günlük çalışma saati hiçbir şekilde 7.5 saatin üstünde olamayacaktır. 50 yaşın üstündeki bir personel bakımından yıllık izin süreleri özellik göstermektedir...gibi. İlaveten, bu özellikler hem sosyal güvenlik, hem özlük hakları, hem iş ilişkisinin başlaması ve yürütülmesinde farklı bir özelliğin var olup olmadığı hususlarının ortaya konulmasına ve uygulamanın doğru yapılmasına yardımcı olacaktır. Belirtilen özelliklere göre ilgili prosedürleri kontrol ediniz. Bu incelemelerden sonra bu özellikler ile ilgili detayları daha net görüşmüş olacaksınız.
5. Personelin hangi uyrukta olduğunu belirleyiniz, şayet personel yabancı uyruklu ise, çalışma izni belgesi alınacağını unutmayınız. (Ref. Yabancı Eğitim Personeli İçin Ön İzin ve Çalışma İzni Alınması Prosedürü)
Ayrıca, yabancı eğitim personelinin Türk dilini kullanma konusunda bir yeterliliği yoksa iş sözleşmesinin Türkçe ve çalışanın kendi ana dilinde yapılması gerekebilecektir.
6. Personelin hangi cinsiyette olduğu genel olarak önemlidir. Özellikle kadın işçiler ile ilgili özelliklerin çalışma ilişkisine yansıması gerekeceği tabiidir. (Personel erkek ise, personelin askerlik yaptığına dair terhis belgesi fotokopisi veya askerlik durumu ile ilgili belgeleri istemeyi unutmayınız)
7. Personele imzalatacağınız sözleşmede sır saklama ve rekabet etmeme şartları koymak isteyip istemediğinizi belirleyiniz. Bu şartların sözleşmede yer almasını istiyorsanız, bu şartları ve en adil şekilde süresini belirleyiniz. Alelade bir eğitim personeli veya idari personel için rekabet yasağı sözleşmesi yapılmasının gerekli ve hatta mümkün olup olmadığını (yani çalışanın Türk Borçlar Kanunu uyarınca işverenin müşteri çevresine ve yaptığı işler hakkında bilgi sahibi olmasının mümkün olup olmadığını) denetlemeniz gerektiğini ve yasaya uygun olarak geçerlilik süresinin belirlenmesinin geçerlilik/bağlayıcılık bakımından önemli olduğunu hatırlayınız. Bu sözleşmeyi veya taahhüdü, verdiğimiz örneklerden yararlanarak ayrı bir metin olarak da oluşturabilirsiniz. Bu hükümlerin iş sözleşmesi sırasında mı, yoksa iş sözleşmesi sonrasında da mı geçerli olmasını istediğinize karar veriniz. Düzenlemenin yazılı yapılması gerektiğini unutmayınız.
8. Personelin çalışma yeri ve statüsüne göre, iş sözleşmesinde bulunacak cezai şartları ve miktarlarını tespit ediniz. (Sözleşmede yer alan cezai şart maddesinin geçerliliği, makul ve kabul edilebilir olup olmadığı konusunda bilgi edinmek için hukukçularınıza danışınız)
9. Sözleşme mutlaka personelin ücretini kapsamalıdır. (Ücret konusunda tercihen doğru bilgiler sözleşmede yer almalıdır. Ancak, burada yazılan bilgilerin gerçek durum ile uyuşmaması halinde, eğer personel tarafından sözleşme imzalanmış ise gerçek durumun sözleşmede yazan ücret ya da ücret şekli olmadığı çalışan ya da işveren tarafından ispatı gerekir.)
Sözleşmeye, anlaşma kapsamına dahil ise mutlaka tutar olarak eklenecek hususlar
Asıl ücret,
Ek ders ücreti,
Ders ücreti,
10. Görev tanımını netleştiriniz. Görev tanımının sözleşmenin içinde tüm detayı ile yer alması gerekmez, bununla birlikte görevin sözleşmenin içinde kısaca belirtilmesi gerekir. Görev talimatını ayrıca iş sözleşmesi ekinde tebliğ ediniz. (Ref. Örnekler, Görev Tanımları)
11. Tüm bu belirlediğiniz özellikleri içeren iş sözleşmesi örneğini esas alarak iş sözleşmenizi oluşturunuz ve çalışana imzalatınız.
12. Personelin iş sözleşmesi ve çalışma izni için istenen tüm belgelerin eksiksiz bir şekilde Valiliğe çalışma izni alınmak üzere gönderilmesini sağlayınız.
13. İmzalanmış olan sözleşmeyi özlük dosyasına takınız.
Mevzuat
1- 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu
2- Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği
1- 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu :
Özlük hakları ve sorumluluklar
MADDE 9 – Kurumlarda çalışan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler ile kurucu veya kurucu temsilcisi arasında yapılacak iş sözleşmesi, en az bir takvim yılı süreli olmak üzere yönetmelikle belirtilen esaslara göre yazılı olarak yapılır. Mazeretleri nedeniyle kurumdan ayrılan öğretmen ve öğreticilerin yerine alınacak olanlar ile devredilen kurumların yönetici, öğretmen ve öğreticileri ile bir yıldan daha az bir süre için de iş sözleşmesi yapılabilir.
(Mülga ikinci fıkra: 1/3/2014-6528/14 md.)
Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemeler, bütçe kanunlarıyla resmî okul öğretmen ve personeline sağlanan haklara denk olarak okul öğretmenlerine ve personeline de ödenir. Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemelerden gelir vergisi kesilmez.
Kurumlardaki ek ders ücreti miktarı, resmî okullar için tespit edilen miktardan az olamaz. Ancak, 8 inci madde uyarınca resmî okul ve kurumlardan ücretli olarak görevlendirilenlere verilecek ek ders ücreti miktarı, resmî okullar için tespit edilen ek ders ücretinin iki katını geçemez.
Kurumlarda görev yapan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler, bu Kanun hükümleri saklı kalmak üzere;
a) Sosyal güvenlik ve özlük hakları yönünden; 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ile 4857 sayılı İş Kanunu,
b) Yetki, sorumluluk, ödül ve cezalar ile bunların uygulanması bakımından; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 1702 sayılı İlk ve Orta Tedrisat Muallimlerinin Terfi ve Tecziyeleri Hakkında Kanun, 4357 sayılı Hususi İdarelerden Maaş Alan İlkokul Öğretmenlerinin Kadrolarına Terfi, Taltif ve Cezalandırılmalarına ve Bu Öğretmenler İçin Teşkil Edilecek Sağlık ve İçtimaî Yardım Sandığı ile Yapı Sandığına ve Öğretmenlerin Alacaklarına Dair Kanun ile 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun,
hükümlerine tâbidir.
Ancak, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren fiillerin işlenmesi halinde bu kişilere kademe ilerlemesinin durdurulması cezası yerine brüt aylığından 1/4 'ü ile 1/2 'si arasında maaş kesim cezası, çalışma izni veren makam tarafından verilir. Tekrarı hâlinde ise göreve son verilir.
1702 sayılı Kanuna göre meslekten çıkarılma veya 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve hâllerin işlenmesi hâlinde, Bakanlığın görüşü alınmak suretiyle personelin görevine, izni veren makam tarafından son verilir.
Yetki, sorumluluk, ödül, sicil, disiplin ve cezaların uygulanmasına ilişkin diğer esas ve usûller çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Kurumlarda görev yapan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler, görevleri sırasında suç işlemeleri veya görevleri nedeniyle kendilerine karşı işlenen suçlardan dolayı 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun uygulanması ve ceza kovuşturması bakımından kamu görevlisi sayılır.
2- Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği :
Sözleşme
MADDE 43 – (1) 4857 sayılı İş Kanununun hükümlerine göre kurucu veya kurucu temsilcileri ile eğitim personeli arasındaki iş sözleşmeleri, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan sözleşme formu (EK-5) esas alınarak en az bir yıl süreli olmak üzere üç nüsha düzenlenir ve taraflarca imzalanır. Bu sözleşmelerin bir nüshası, çalışma izni düzenlenmek üzere ilgili mercide, bir nüshası kurucu veya kurucu temsilcisinde kalır, diğer nüshası ise sözleşmeye taraf olan personele verilir. Ancak;
a) Mazeretleri nedeniyle dönem içerisinde görevlerinden ayrılanların yerine görevlendirilecek eğitim personeli,
b) Devredilen kurumlarda devredilmeden önce görev yapan eğitim personeli,
c) Ders saati ücretli olarak görevlendirilecek eğitim personeli
ile bir yıldan daha az süreli de iş sözleşmesi yapılabilir.
(2) Sözleşmelerde, ilgilinin ihtiyari veya mecburi sosyal sigorta bağlantılı yardımlardan faydalanma imkânlarını kısıtlayıcı, tehlikeye düşürücü, mevzuata aykırı düşecek şekilde özlük haklarını zedeleyici hükümler bulunamaz.
(3) (Mülga:RG-5/7/2014-29051)
(4) Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemeler, bütçe kanunlarıyla resmî okul öğretmen ve personeline sağlanan haklara denk olarak okul öğretmenlerine ve personeline de ödenir. Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemelerden gelir vergisi kesilmez.
(5) (Değişik:RG-21/7/2012-28360) Kurumlardaki ek ders ücreti, resmî okullar için tespit edilen miktardan az olamaz. Ancak, resmî okul ve kurumlardan ücretli olarak görevlendirilenlere verilecek ek ders ücreti miktarı, resmî okullar için tespit edilen ek ders ücretinin iki katını geçemez.
(6) Sözleşmenin başlangıç tarihi, çalışma izninin (Mülga ibare:RG-5/7/2014-29051) (…) verildiği tarihtir. Bu tarihi takip eden 30 gün içinde de göreve başlama tarihi belirlenebilir.
(7) Kurumlarda görevlendirilecek diğer personelle yapılacak iş sözleşmeleri, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 4857 sayılı İş Kanununun hükümlerine göre yapılır.
(8) (Ek:RG-20/6/2017- 30102) İŞKUR tarafından görevlendirilen personel ile bir yıldan daha az süreli sözleşme yapılabilir.